15 września - Europejski dzień Prostaty

Autor: magister farmacji

Dodano dnia 02. Październik, 2022

Europejski Dzień Prostaty został ustanowiony przez Europejskie Towarzystwo Urologiczne (European Association of Urology – EAU). Obchodzony był po raz pierwszy 15 września 2006 roku. Jak w przypadku innych tego typu świąt, celem jego wprowadzenia było zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat chorób prostaty i zachęcenie mężczyzn do badań profilaktycznych.

Prostata to część męskiego układu płciowego. Jest to niewielki gruczoł wielkości orzecha włoskiego. Podkreślić należy, że prostatę posiada każdy mężczyzna. Gruczoł ten jest zlokalizowany pod pęcherzem moczowym, niedaleko odbytnicy. Wychodząca z pęcherza moczowego cewka moczowa przebiega przez środek prostaty.

Jakie funkcje pełni prostata?

Głównie jest to funkcja rozrodcza. Prostata produkuje płyn odżywczy w którym znajdują się plemniki. Dzięki temu w czasie wędrówki do komórki jajowej plemniki nie giną. Przed ejakulacją mięśnie gładkie wokół prostaty kurczą się i dochodzi do wytrysku nasienia.

Około 40 – 45 roku życia prostata zaczyna się powiększać. W tym okresie pojawia się łagodny przerost prostaty, który w większości przypadków nie jest niebezpieczny i nie wiąże się z koniecznością leczenia. Problem pojawia się w wieku późniejszym, gdy prostata powiększa się już do rozmiarów znaczących klinicznie.

Jakie są objawy przerostu gruczołu krokowego?

Prostatę otacza mocna torebka utworzona z mięśni gładkich. To właśnie one kurczą się przed ejakulacją. Z wiekiem prostata rozrasta się, jednak mocne mięśnie torebki nie pozwalają na jej powiększanie się. Torebka nie powiększa się wraz z prostatą, co powoduje ucisk prostaty na cewkę moczową, która przebiega przez jej środek. Zwiększony opór powoduje, że pęcherz moczowy musi pracować ze zwiększonym ciśnieniem. Ściany pęcherza grubieją i stają się bardzo wrażliwe, przez co pęcherz kurczy się nawet przy niewielkich ilościach moczu. Podstawowym i pierwszym objawem będą więc zaburzenia w oddawaniu moczu.

Pierwsze objawy:

    • Częste oddawanie moczu – nawet w nocy
    • Strumień moczu jest słaby i przerywany
    • Konieczność oddawania niewielkich ilości moczu – tzw. parcie naglące

W kolejnym etapie, osłabiony pęcherz moczowy nie jest już w stanie wydalać moczu. Opór stawiany przez prostatę jest zbyt duży. Mocz zaczyna zalegać w pęcherzu moczowym stwarzając idealne warunki do rozwoju bakterii, a to z kolei przyczynia się do rozwoju stanu zapalnego.

Następnie mocz może cofać się do moczowodów i nerek powodując groźne schorzenia.

Choroby prostaty mają wpływ na funkcje układu moczo – płciowego i mogą być bardzo niebezpieczne. Przerost prostaty i wynikające z tego zaburzenia w oddawaniu moczu oraz problemy z erekcją to najlepszy scenariusz. Najgorszym są nowotwory prostaty, które zajmują trzecie miejsce pod względem najbardziej śmiertelnych nowotworów u mężczyzn. Dlatego tak ważna jest profilaktyka.

Na czym polega profilaktyka chorób gruczołu krokowego?

Niestety wielu mężczyzn zbyt późno zgłasza się do lekarza. Choroby prostaty stanowią temat tabu. Jednak wcześnie wykryte choroby można leczyć. Należy więc przełamać wstyd i regularnie się badać. Badania profilaktyczne są szczególnie wskazane u mężczyzn powyżej 50 roku życia. Wtedy bowiem prostata zaczyna się powiększać.

    1. Przede wszystkim regularne wizyty u lekarza. Badanie prostaty powinien przeprowadzić urolog. U mężczyzn powyżej 50 roku życia badanie powinno się wykonywać co roku. Jeśli w rodzinie występował rak prostaty lub pojawiły się dolegliwości wcześniej, badanie przeprowadza się także u młodszych mężczyzn.
    2. Badanie poziomu PSA z krwi. PSA czyli swoisty antygen sterczowy jest wytwarzany przez prostatę. Zbyt wysoki poziom PSA świadczy o przeroście gruczołu krokowego. Badanie nie jest kosztowne, a stanowi bardzo ważny element w diagnostyce raka gruczołu krokowego.
    3. Badanie ogólne moczu oraz posiew moczu. Pozwala ocenić czy nie rozwinęła się infekcja bakteryjna w drogach moczowych.

Na podstawie tych trzech badań, a także zgłaszanych przez pacjenta objawów, lekarz ocenia czy przerost prostaty wymaga leczenia.

Jak przygotować się do badania PSA z krwi?

Badanie nie wymaga specjalnych przygotowań. Pacjent nie musi być na czczo. Krew pobiera się standardowo z żyły łokciowej. Warto jednak na dwa dni przed badaniem zachować wstrzemięźliwość seksualną.

Badanie PSA w domu

W aptece można zakupić testy do samokontroli. Testy wykonuje się z krwi palca. Badanie zajmuje około 10 minut. Testy są dobrym rozwiązaniem dla panów, którzy chcą w szybki oraz dyskretny sposób sprawdzić poziom PSA.

Leczenie przerostu gruczołu krokowego

Leczenie jest uzależnione od stadium choroby. W pierwszej kolejności w stanach łagodnych, przyjmuje się leki doustne rozluźniające mięśnie gruczołu krokowego oraz pęcherza moczowego (alfa-blokery). Często stosuje się, także leki zmniejszające objętość prostaty (Dutasteryd, Finasteryd). Po roku od stosowania leków objętość stercza zmniejsza się o 18 % - 25%. Leki te wykazują dużą skuteczność, są jednak obarczone ryzykiem działań niepożądanych głównie w postaci spadku libido, zaburzeń erekcji, cukrzycy oraz wahań ciśnienia krwi. Bardzo ważne jest poinformowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Najlepiej zrobić listę lub zabrać ze sobą pudełka po lekach.

Naturalne leczenie prostaty

Na rynku znajduje się wiele preparatów naturalnych, które działają korzystnie na gruczoł krokowy. Należy podkreślić, iż produkty te nie mogą zastępować leczenia farmakologicznego przepisanego przez lekarza. Postęp w medycynie i badaniach sprawił, że część produktów roślinnych uzyskało status leków (w odróżnieniu do suplementów). Leki posiadają wszystkie badania dotyczące składu, dawkowania oraz skuteczności i bezpieczeństwa terapii.
Roślinne leki mogą być stosowane w łagodnym przeroście gruczołu krokowego. Udowodnione działanie lecznicze posiadają głównie wyciągi z owoców palmy sabalowej, kory śliwy afrykańskiej, korzenia pokrzywy, nasion dyni oraz ziela wierzbownicy drobnokwiatowej. Ostatnio dużą uwagę przywiązuje się, także do owoców granatu.