Atopowe zapalenie skóry - co warto wiedzieć?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą chorobą zapalną skóry, która dotyka zarówno dzieci, jak i dorosłych. Jest to jedno z najczęściej występujących zaburzeń skórnych, które powoduje dyskomfort i może znacząco wpłynąć na jakość życia. Warto zaznaczyć, że atopowe zapalenie skóry nie jest tylko problemem estetycznym ale schorzeniem które może prowadzić do poważnych trudności zdrowotnych.
Co to jest atopowe zapalenie skóry (AZS)?
Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła zapalna choroba skóry. Przewlekłe zapalenie skóry manifestuje się swędzeniem, suchością skóry oraz występowaniem czerwonych, łuszczących się zmian skórnych.
Rozwój atopowego zapalenia skóry zwykle rozpoczyna się w młodości, chociaż może także wystąpić w życiu dorosłym. Zapalenie skóry dotyka około 20 % dzieci oraz 1-3 % dorosłych na świecie.
Objawy atopowego zapalenia skóry
Objawy atopowego zapalenia skóry mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby oraz wieku pacjenta. W początkowej fazie choroby objawy są łagodniejsze, ale z biegiem czasu mogą się nasilać, prowadząc do rozwoju przewlekłego zapalenia skóry. Do najczęstszych objawów AZS należą:
- Świąd skóry - To jeden z głównych objawów. Swędzenie skóry jest bardzo uciążliwe. Nasilenie objawów następuje zwykle w nocy i może prowadzić do drapania, co dodatkowo pogarsza stan skóry. Swędzenie skóry występuje na skutek reakcji immunologicznych w skórze, które prowadzą do uwolnienia substancji wywołujących świąd.
- Zmiany skórne - Zmiany atopowego zapalenia skóry obejmują suche plamy, które są czerwone i łuszczące się. Często pojawiają się na twarzy, rękach, stopach i zgięciach łokciowych lub kolanowych.
- Suchość skóry - Skóra atopowa ma tendencję do nadmiernej suchości, co prowadzi do jej łuszczenia się i pękania. Jest to efekt osłabionej bariery ochronnej skóry.
- Objaw Dennie-Morgana - Objaw Dennie-Morgana to charakterystyczny objaw, który może występować u osób z atopowym zapaleniem skóry (AZS). Polega na obecności dwóch równoległych fałd skórnych poniżej dolnej powieki, które powstają w wyniku chronicznego drapania lub tarcia skóry w tym obszarze. Fałdy te są wynikiem przewlekłego stanu zapalnego skóry, który osłabia jej elastyczność i prowadzi do tworzenia się zmarszczek.
Cechy skóry atopowej
Cechy skóry atopowej są charakterystyczne i obejmują szereg zmian, które wyróżniają ją na tle zdrowej skóry. Skóra atopowa jest przede wszystkim sucha, co wynika z uszkodzenia jej bariery ochronnej, która nie jest w stanie utrzymać odpowiedniego poziomu nawilżenia. Cechy skóry atopowej to również skłonność do zaczerwienień, stanów zapalnych oraz łuszczenia się. Dodatkowo, skóra atopowa jest bardziej podatna na podrażnienia, a jej swędzenie jest jednym z głównych objawów, które utrudniają codzienne funkcjonowanie. Cechy skóry atopowej sprawiają, że wymaga ona szczególnej pielęgnacji i stosowania emolientów, które pomagają odbudować jej barierę ochronną.
Przyczyny atopowego zapalenia skóry
Przyczyny atopowego zapalenia skóry (AZS) są złożone i wynikają z kombinacji czynników genetycznych, immunologicznych oraz środowiskowych. Jednym z głównych czynników ryzyka jest dziedziczenie skłonności do tego schorzenia, które często występuje w rodzinach z historią alergii, astmy czy kataru siennego, co potwierdza istnienie tzw. "marszu atopowego".
Na rozwój AZS wpływają również zaburzenia funkcjonowania bariery skórnej, które sprawiają, że skóra jest bardziej podatna na działanie alergenów, drobnoustrojów i substancji drażniących.
Czynniki środowiskowe, takie jak zanieczyszczenie powietrza, kontakt z chemikaliami czy stres, mogą zaostrzać objawy, prowadząc do nawrotów choroby.
Warto podkreślić, że zmiany w strukturze i funkcji białka filagryny, odpowiedzialnego za utrzymanie integralności skóry, są często związane z rozwojem atopowego zapalenia skóry.
Czynniki genetyczne a AZS
Osoby, których rodzice lub bliscy krewni cierpią na atopowe zapalenie skóry, są bardziej narażone na rozwój tej choroby.
Predyspozycje genetyczne: AZS ma silne powiązanie z rodzinami, w których występują choroby atopowe, takie jak astma, katar sienny czy alergie pokarmowe. To sugeruje, że geny predysponujące do rozwoju AZS są dziedziczone. Osoby z historią rodzinną AZS, astmy lub innych chorób alergicznych mają większe ryzyko zachorowania na tę chorobę.
Geny związane z barierą skórną: Jednym z kluczowych genów związanych z AZS jest gen filagryny (FLG), który odpowiada za produkcję białka filagryny. Filagryna jest niezbędna do utrzymania integralności bariery skórnej, która chroni przed utratą wilgoci i wnikaniem patogenów. Mutacje w genie FLG prowadzą do osłabienia bariery skórnej, co sprzyja wystąpieniu AZS.
Geny związane z odpowiedzią immunologiczną: AZS wiąże się również z nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną, zwłaszcza nadreaktywnością układu odpornościowego na alergeny. Geny odpowiedzialne za regulację odpowiedzi immunologicznej, takie jak te związane z cytokinami (np. IL-4, IL-13), mogą wpływać na rozwój AZS. Nadmierna produkcja cytokin Th2, które są typowe dla AZS, prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego skóry.Geny HLA (Human Leukocyte Antigen): Geny HLA, które kodują białka zaangażowane w prezentację antygenów i regulację odpowiedzi immunologicznej, również mogą odgrywać rolę w rozwoju AZS. Niektóre warianty genów HLA zwiększają ryzyko wystąpienia tej choroby.
Zróżnicowane mechanizmy dziedziczenia: AZS jest chorobą wielogenową, co oznacza, że na jej rozwój wpływa kombinacja różnych genów, a także interakcje z czynnikami środowiskowymi. Nie jest to choroba dziedziczona w prosty sposób, ale obecność pewnych genotypów może zwiększać ryzyko wystąpienia AZS.
Czynniki środowiskowe i ich wpływ na atopowe zapalenie skóry
Oprócz genetycznych predyspozycji, czynniki środowiskowe mają ogromny wpływ na rozwój i nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry. Właściwe zarządzanie tymi czynnikami może pomóc w zmniejszeniu zaostrzeń i poprawie jakości życia pacjentów.
Zanieczyszczenia powietrza
Zanieczyszczenia powietrza, takie jak smog, mogą prowadzić do pogorszenia stanu skóry atopowej. Wdychanie substancji drażniących może zaostrzyć objawy zapalenia skóry, prowadząc do nasilenia świądu skóry, suchości i zaczerwienienia. W miastach o wysokim poziomie zanieczyszczeń powietrza osoby z atopowym zapaleniem skóry mogą odczuwać większy dyskomfort.
Alergeny wziewne
Takie jak pyłki roślin, kurz domowy, sierść zwierząt czy pleśń, mogą być odpowiedzialne za wywoływanie reakcji alergicznych i nasilenie objawów AZS. Osoby z atopowym zapaleniem skóry powinny unikać kontaktu z tymi alergenami, szczególnie w okresach ich największej aktywności (np. sezon pylenia roślin).
Zaburzenia temperatury
Zarówno zbyt wysokie, jak i zbyt niskie temperatury mogą pogarszać stan skóry atopowej. Skóra wrażliwa na zmiany temperatury może reagować zaostrzeniem objawów, takich jak suchość skóry, zaczerwienienie i świąd skóry. Latem ważne jest unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, a zimą konieczne jest stosowanie odpowiednich kosmetyków ochronnych, które zapobiegają utracie wilgoci.
Wilgotność powietrza
Niska wilgotność powietrza, szczególnie w okresach zimowych, może prowadzić do nadmiernej utraty wody przez skórę, co powoduje jej wysuszenie i łuszczenie. Stosowanie nawilżaczy powietrza w pomieszczeniach, w których przebywamy, może pomóc utrzymać odpowiedni poziom wilgoci w powietrzu i zapobiec nadmiernej suchości skóry.
Kontakt z substancjami drażniącymi
Niektóre substancje chemiczne, takie jak detergenty, zapachy, barwniki czy niektóre kosmetyki, mogą podrażniać skórę osób z atopowym zapaleniem skóry. Ważne jest, aby unikać kontaktu z substancjami, które mogą wywołać reakcje alergiczne lub podrażnienia skóry. Wybierając środki czystości, kosmetyki czy ubrania, warto zwrócić uwagę na ich skład i unikać produktów, które zawierają substancje drażniące.
Zaburzenia funkcjonowania bariery skórnej
Jednym z kluczowych mechanizmów, które prowadzą do rozwoju atopowego zapalenia skóry, jest osłabienie bariery ochronnej skóry. Zaburzenia w jej funkcjonowaniu prowadzą do utraty wilgoci i zwiększonej przepuszczalności dla alergenów oraz patogenów.
Zaburzenia immunologiczne jako przyczyna atopowego zapalenia skóry
Zaburzenia immunologiczne odgrywają kluczową rolę w rozwoju atopowego zapalenia skóry (AZS). W przypadku osób z AZS, układ odpornościowy reaguje nadmiernie na bodźce zewnętrzne, takie jak alergeny czy bakterie, wywołując stan zapalny. Dużą rolę odgrywają tutaj komórki Langerhansa.
Komórki Langerhansa a AZS
Komórki Langerhansa to specjalistyczne komórki dendrytyczne znajdujące się w naskórku skóry. Pełnią one ważną rolę w układzie odpornościowym, będąc częścią mechanizmów obronnych organizmu. Komórki te odpowiadają za wychwytywanie i prezentowanie antygenów, czyli obcych substancji, takich jak bakterie, wirusy czy alergeny, które mogą zaatakować organizm. Po wychwyceniu tych substancji, komórki Langerhansa migrują do węzłów chłonnych, gdzie inicjują odpowiedź immunologiczną, uruchamiając reakcje obronne.
W atopowym zapaleniu skóry (AZS) funkcjonowanie komórek Langerhansa jest zaburzone. U osób z AZS dochodzi do nadreaktywności tych komórek, które mogą zbyt intensywnie reagować na zwykłe substancje środowiskowe, takie jak alergeny, powodując stan zapalny skóry. To właśnie z tego powodu skóra atopowa jest bardziej podatna na podrażnienia i infekcje, a także reaguje na bodźce zewnętrzne silniejszym stanem zapalnym.
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry
Rozpoznanie atopowego zapalenia skóry jest procesem składającym się z kilku etapów. Dermatolog opiera się na objawach klinicznych, historii choroby pacjenta oraz wynikach dodatkowych badań.
Objawy kliniczne – W diagnostyce atopowego zapalenia skóry kluczowe są objawy takie jak świąd skóry, zmiany na skórze (w postaci zaczerwienienia, suchości i łuszczenia się), a także lokalizacja zmian. AZS ma tendencję do występowania w określonych miejscach ciała, takich jak twarz, zgięcia łokciowe i kolanowe, ręce i stopy.
Historia choroby – Istotnym elementem diagnostyki jest dokładny wywiad medyczny, który pozwala określić, czy pacjent miał wcześniej objawy alergiczne lub kontaktowe, takie jak astma, katar sienny czy alergie pokarmowe. Często w rodzinach pacjentów z atopowym zapaleniem skóry występują przypadki alergicznych chorób skóry, co sugeruje komponentę genetyczną w rozwoju AZS.
Testy diagnostyczne – W niektórych przypadkach lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak testy skórne na alergeny, testy laboratoryjne (np. poziom IgE), które pozwalają na ocenę stanu immunologicznego pacjenta. Badania te pomagają wykluczyć inne choroby o podobnych objawach oraz identyfikować czynniki wywołujące objawy atopowego zapalenia skóry.
Atopowe zapalenie skóry a zakażenia wirusowe i bakteryjne
Atopowe zapalenie skóry (AZS) wiąże się z większym ryzykiem zakażeń, zarówno wirusowych, jak i bakteryjnych. Jest to wynikiem osłabionego bariery skórnej oraz nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej, która występuje u osób z AZS. Zmiany skórne, które są charakterystyczne dla tej choroby, zwiększają podatność na infekcje, ponieważ skóra jest mniej skuteczna w ochronie przed patogenami. Oto, jak zakażenia mogą wpływać na osoby z AZS:
Zakażenia wirusowe
-
Wirus opryszczki pospolitej (HSV):
- Opóźniona reakcja odpornościowa: U osób z AZS, szczególnie u dzieci, może występować zwiększone ryzyko infekcji wirusem opryszczki pospolitej, co prowadzi do tzw. atopowego zapalenia skóry z wirusową nadkażeniem (tzw. eczema herpeticum). Objawia się to powstawaniem licznych pęcherzyków w obrębie skóry, które mogą pękać, tworząc bolesne nadżerki.
- Trudniejsza diagnoza i leczenie: Objawy zakażenia HSV mogą być trudniejsze do rozróżnienia od typowych objawów AZS, co sprawia, że wirusowa infekcja jest czasami pomijana, co prowadzi do nasilenia choroby i pogorszenia stanu skóry.
-
Wirusy brodawczaka ludzkiego (HPV):
- Osoby z AZS mogą być bardziej podatne na wystąpienie brodawek skórnych, które mogą pojawić się w wyniku zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. Te zmiany są zwykle łagodne, ale mogą prowadzić do pogorszenia estetyki skóry i dodatkowego podrażnienia.
-
Wirusy grypy i przeziębienia:
- Choć same wirusy grypy czy przeziębienia nie powodują bezpośrednich zmian skórnych, mogą osłabić układ odpornościowy i zwiększyć wrażliwość na zaostrzenie objawów AZS, prowadząc do wzrostu stanu zapalnego i wysypki.
Zakażenia bakteryjne
-
Bakterie Staphylococcus aureus:
- Jest to jedna z najczęstszych bakterii, która kolonizuje skórę osób z AZS. Zmniejszona funkcja bariery skórnej u osób z AZS sprzyja namnażaniu się tej bakterii na powierzchni skóry. Może to prowadzić do zapaleń skóry, a także do poważniejszych zakażeń, takich jak czyraki, ropnie czy cellulitis (zaczerwienienie i obrzęk skóry).
- Staphylococcus aureus może także wchodzić w interakcje z układem immunologicznym i zaostrzać stan zapalny w skórze, co pogarsza objawy AZS. Zakażenie tą bakterią może również opóźniać proces gojenia się ran na skórze.
-
Bakterie Streptococcus pyogenes:
- Zakażenia streptokokowe, takie jak róża (erysipel), mogą występować u osób z AZS, zwłaszcza gdy uszkodzona skóra ułatwia bakteriom wnikanie głębiej. Róża objawia się nagłym, wyraźnym zaczerwienieniem skóry, bólem i gorączką.
Zakażenia grzybicze
Osoby z AZS są także bardziej podatne na zakażenia grzybicze, zwłaszcza w miejscach, które są bardziej wilgotne, takich jak fałdy skórne (np. pachy, pachwiny, za uszami). Grzyby takie jak Candida mogą powodować infekcje skórne, które pogarszają stan zapalny i podrażnienie skóry.
Rola filagryny w atopowym zapaleniu skóry
Filagryna to białko, które pełni kluczową rolę w utrzymaniu integralności bariery ochronnej skóry. Jako element strukturalny, filagryna jest odpowiedzialna za wiązanie keratynocytów (komórek skóry) i tworzenie bariery, która chroni organizm przed utratą wilgoci oraz przedostawaniem się szkodliwych substancji, takich jak alergeny czy patogeny.
W przypadku atopowego zapalenia skóry, defekt w produkcji filagryny prowadzi do uszkodzenia bariery skórnej. Skóra osób z AZS jest więc bardziej wrażliwa na wysuszenie oraz infekcje. Zmiany atopowego zapalenia skóry wynikają właśnie z tej uszkodzonej bariery, co powoduje, że skóra staje się bardziej podatna na działanie czynników środowiskowych, takich jak alergeny wziewne, zanieczyszczenia powietrza czy zmiany temperatury.
Zrozumienie filagryny w kontekście rozwoju atopowego zapalenia skóry
Gen odpowiedzialny za produkcję filagryny – gen FLG – jest związany z występowaniem atopowego zapalenia skóry. Mutacje w tym genie mogą prowadzić do obniżenia poziomu filagryny w skórze, co zwiększa ryzyko rozwoju choroby. Dla pacjentów z mutacjami genu FLG, AZS może pojawić się we wczesnym dzieciństwie i często ma cięższy przebieg. W takich przypadkach skóra atopowa może wykazywać wyraźne oznaki osłabienia bariery ochronnej, co sprzyja rozwijaniu się objawów klinicznych.
Zmiany atopowego zapalenia skóry – jak rozpoznać?
Wśród typowych zmian atopowego zapalenia skóry można wyróżnić kilka charakterystycznych cech:
Suchość skóry – Skóra atopowa jest wyjątkowo sucha, co prowadzi do jej łuszczenia i pękania. Bez odpowiedniej pielęgnacji, proces ten może się nasilać, powodując dodatkowy dyskomfort. Suchość nasila także swędzenie skóry.
Czerwone, zapalne zmiany skórne – Na skórze pojawiają się zmiany w postaci czerwonych plam, które mogą być swędzące i łuszczące się. Często zmiany te występują na twarzy, w zgięciach łokciowych i kolanowych, a także na rękach i stopach.
Zgrubienia skóry – W przewlekłych przypadkach atopowego zapalenia skóry, zmiany mogą przyjmować postać zgrubiałych i pogrubiałych obszarów skóry, które są wynikiem długotrwałego stanu zapalnego.
Terapia atopowego zapalenia skóry – leczenie objawowe i leki przeciwzapalne
Terapia atopowego zapalenia skóry (AZS) jest wieloetapowym procesem, który koncentruje się na łagodzeniu objawów oraz zmniejszaniu stanu zapalnego skóry. Podstawowym celem terapii AZS jest poprawa jakości życia pacjentów poprzez kontrolowanie świądu skóry, zmniejszanie zaczerwienienia i obrzęku, a także zapobieganie nawrotom objawów. Zapalenie skóry leczy się zarówno objawowo jak i farmakologicznie.
Emolienty – klucz do pielęgnacji skóry atopowej
Emolienty są podstawowym elementem leczenia atopowego zapalenia skóry. Ich główną funkcją jest nawilżenie, regeneracja i odbudowa bariery ochronnej skóry, która w przypadku osób z AZS jest osłabiona. Regularne stosowanie emolientów pomaga utrzymać odpowiedni poziom wilgoci w skórze, co łagodzi objawy i zapobiega nawrotom objawów. Emolienty są szczególnie skuteczne, gdy stosuje się je tuż po kąpieli, co pozwala zatrzymać wilgoć w skórze.
Leki przeciwzapalne – glikokortykosteroidy i inhibitory kalcyneuryny
Leczenie objawowe atopowego zapalenia skóry obejmuje stosowanie leków przeciwzapalnych. Glikokortykosteroidy są jednymi z najczęściej stosowanych leków w przypadku zaostrzenia objawów AZS. Mają one na celu zmniejszenie stanu zapalnego, zmniejszają zaczerwienienie i obrzęk skóry oraz łagodzą świąd. Choć skuteczne, glikokortykosteroidy powinny być stosowane tylko zgodnie z zaleceniami lekarza, ponieważ ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do działań niepożądanych.
Inną grupą leków przeciwzapalnych są inhibitory kalcyneuryny, które blokują aktywność komórek układu odpornościowego odpowiedzialnych za wywoływanie zapalenia. Są one stosowane w leczeniu miejscowym i stanowią alternatywę dla glikokortykosteroidów, zwłaszcza w przypadku, gdy konieczne jest długotrwałe leczenie. Inhibitory kalcyneuryny zmniejszają objawy, takie jak swędzenie skóry, podrażnienia czy zmiany zapalne.
Leki przeciwinfekcyjne – antybiotyki i leki przeciwwirusowe
Skóra osób z atopowym zapaleniem skóry jest szczególnie podatna na infekcje, zarówno bakteryjne, jak i wirusowe. W przypadku zakażeń bakteryjnych, takich jak te wywołane przez Staphylococcus aureus, stosowanie antybiotyków może być konieczne. Z kolei leki przeciwwirusowe są stosowane, gdy pojawiają się infekcje wirusowe, na przykład wywołane przez wirus opryszczki. Leczenie infekcji jest niezbędne, aby zapobiec ich rozprzestrzenianiu się i dalszemu pogarszaniu stanu skóry.
Terapia wspomagająca – nawilżanie skóry i unikanie czynników wyzwalających
Oprócz leczenia farmakologicznego, kluczowe w terapii atopowego zapalenia skóry jest unikanie czynników wyzwalających, które mogą prowadzić do zaostrzenia objawów. Ważne jest regularne nawilżanie skóry, unikanie kontaktu z alergenami wziewnymi (np. kurzem, pyłkami roślin), jak również z substancjami chemicznymi, które mogą podrażniać skórę. Odpowiednia pielęgnacja i unikanie szkodliwych czynników to elementy, które w dużej mierze wpływają na sukces leczenia AZS.
Wyleczenie atopowego zapalenia skóry - czy jest możliwe?
Wyleczenie atopowego zapalenia skóry (AZS) jest procesem trudnym, ale możliwym do osiągnięcia przy odpowiedniej terapii i pielęgnacji skóry. Choć AZS jest chorobą przewlekłą, odpowiednia kontrola objawów i regularna terapia mogą prowadzić do długotrwałych okresów remisji, w których objawy choroby są minimalne lub całkowicie ustępują.
Chociaż całkowite wyleczenie atopowego zapalenia skóry jest rzadkością, wiele osób doświadcza znaczącej poprawy dzięki połączeniu różnych metod terapeutycznych.
Zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry
Zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry (tzw. "wysypka") jest częstym zjawiskiem, szczególnie w okresach zmian pór roku, stresu lub po kontakcie z alergenami. Wówczas objawy takie jak zaczerwienienie, suchość skóry, swędzenie skóry oraz łuszczenie się skóry, mogą się nasilić. Zaostrzenie objawów atopowego zapalenia skóry mogą wywołać:
- Zmiany środowiskowe - Suche powietrze, zanieczyszczenia powietrza, alergeny wziewne (np. pyłki roślin), a także zmiany temperatury, mogą prowadzić do zaostrzenia objawów AZS.
- Alergeny pokarmowe - W przypadku niektórych osób z atopowym zapaleniem skóry, objawy mogą się pogłębiać pod wpływem alergenów pokarmowych, takich jak mleko, jaja czy orzechy. Identyfikacja i unikanie tych alergenów może pomóc w zmniejszeniu zaostrzeń choroby.
- Czynniki psychiczne - Stres i emocje są często związane z zaostrzeniem objawów AZS. Warto zatem dbać o równowagę emocjonalną, a także stosować techniki relaksacyjne, które mogą pomóc w redukcji stresu.
- Niewłaściwa pielęgnacja skóry - Nieprawidłowe stosowanie środków nawilżających, nadmierne stosowanie kosmetyków zawierających substancje drażniące (np. alkohol, zapachy), a także brak odpowiedniej ochrony skóry przed ekstremalnymi warunkami pogodowymi mogą prowadzić do zaostrzenia objawów AZS.
Zaostrzenie objawów atopowego zapalenia to duży dyskomfort. W takich przypadkach ważna jest odpowiednia pielęgnacja skóry, unikanie wyzwalaczy oraz stosowanie zaleconych przez lekarza preparatów, takich jak kremy nawilżające czy maści przeciwzapalne. W razie potrzeby należy skonsultować się z dermatologiem.
Zapobieganie zaostrzeniom objawów AZS
Aby zapobiec zaostrzeniom atopowego zapalenia skóry, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad pielęgnacji.
Poniższe wskazówki mogą pomóc w zapobieganiu napadom zapalenia skóry:
- Nawilżaj skórę co najmniej dwa razy dziennie. Kremy, maści i balsamy zamykają się w wilgoci. Wybierz produkty z zawartymi kwasami tłuszczowymi, olejami roślinnymi. Nie zaszkodzi gliceryna, mocznik, a także kwas hialuronowy.
- Podczas sprzątania używaj rękawic ochronnych, unikaj środków czyszczących w sprayach. Do prania wybierz łagodne detergenty, unikaj korzystania z wybielaczy i płynów do zmiękczania tkanin, a po praniu zaleca się dwukrotne płukanie.
- Porozmawiaj z lekarzem na temat identyfikacji potencjalnych alergii pokarmowych i kontaktowych. Powiązanie alergii pokarmowej z atopią częściej zdarza się u dzieci niż u dorosłych pacjentów. Najczęstsze alergeny pokarmowe to jaja kurze, mleko, orzechy, sery, pleśnie.
Alergeny kontaktowe są najczęstszą przyczyną zaostrzeń choroby u starszych dzieci i u dorosłych. Nieprawidłowości budowy warstwy rogowej naskórka mogą ułatwiać kontakt alergenów z komórkami układu immunologicznego. Najczęstsze alergeny to sierść kota lub psa, ale też roztocza i pyłki traw, dlatego atopia może zaostrzać się sezonowo. W przypadku stwierdzonej alergii zaleca się ograniczenie kontaktu z alergenem np. usunięcie dywanów i grubych zasłon z domu w sytuacji alergii na roztocza kurzu.
- Ogranicz kąpiele i prysznice do 10 - 15 minut. I używaj ciepłej, a nie gorącej wody.
- Wybierz środki zawierające emolienty i które tworzą film okluzyjny.
- Użyj nawilżacza. Gorące, suche powietrze w pomieszczeniu może pogarszać stan skóry, doprowadzając do swędzenia i łuszczenia.
- Noś przewiewne, gładkie ubranie. Zredukuj podrażnienia, unikając ubrania szorstkiego i ciasnego. Noś odpowiednią odzież w czasie upałów lub ćwiczeń, aby zapobiec nadmiernemu poceniu się. Odzież, która ma bezpośredni kontakt ze skórą, powinna być wykonana z miękkiego tworzywa np. z bawełny.
- Pacjenci z AZS powinni unikać wełnianych ubrań, a w preparatach do stosowania na skórę podłoża pozyskiwanego z wełny owczej – lanoliny.
- Lecz stres i niepokój. Stres i inne zaburzenia emocjonalne mogą nasilić atopowe zapalenie skóry. Warto na początek sięgnąć po naturalne leki uspokajające i łagodzące stres.
- Chlor w wodzie przy kontakcie ze skórą pacjenta będzie powodować uczucie pieczenia – unikaj częstego i długotrwałego korzystania z basenów, szczególnie solankowych. Zdecydowanie lepsze będą baseny, gdzie woda jest ozonowana. Niekorzystnie może wpływać na skórę tzw. twarda woda.
