Celiakia to choroba zapalna jelita cienkiego trwająca całe życie. Ma podłoże autoimmunologiczne i jest związana ze spożywaniem glutenu. Celiakia to choroba uwarunkowana genetycznie, często w pierwszej fazie mylona z zespołem jelita drażliwego.
Gluten należy do białek zbożowych. Występują one głównie w pszenicy, życie i jęczmieniu. Sporny jest negatywny wpływ białka, które występuje w owsie. Białka te, wywołują reakcję zapalną w jelicie cienkim. Prowadzi to z kolei do zniszczenia kosmków jelitowych, odpowiedzianych za prawidłowe wchłanianie wielu potrzebnych składników pokarmowych. Pojawiają się objawy niedożywienia oraz wiele innych dolegliwości.
Celiakii nie należy mylić z nietolerancją glutenu. Tylko 1 % osób z nietolerancją glutenu choruje na celiakię. W przypadku nietolerancji nie dochodzi do zniszczenia kosmków jelitowych. Objawy są podobne.
Jak rozpoznać celiakię?
Rozpoznanie choroby opiera się o:
-
Objawy kliniczne
-
Wykonanie testów serologicznych z krwi. Potwierdzenie obecności przeciwciał związanych z celiakią. Samo badanie nie wystarczy – może dać wynik fałszywie negatywny lub pozytywny.
-
Ocenę histologiczną (gastroskopia)
-
Poprawę po diecie bezglutenowej
WYKONANIE BADAŃ DIAGNOSTYCZNYCH JEST KONIECZNE PRZED WPROWADZENIEM DIETY BEZGLUTENOWEJ !!
Wprowadzenie diety bezglutenowej na własną rękę, może zamaskować objawy właściwej choroby i opóźnić jej leczenie, a także doprowadzić do wielu z tym związanych powikłań.
Niekontrolowana i nieuzasadniona dieta bezglutenowa może doprowadzić do wielu niedoborów witamin oraz składników mineralnych.
Objawy celiakii możemy podzielić na jelitowe oraz pozajelitowe.
|
Jelitowe (pokarmowe)
|
Pozajelitowe
|
|
Przewlekła biegunka
|
Skóra: pokrzywka, zapalenie naczyń, opryszczkowe zapalenie skóry
|
|
Ból brzuch
|
Oczy: zapalenie naczyniówki, tęczówki i ciała rzęskowego
|
|
Kał na krew utajoną dodatni
|
Serce: kardiomiopatia, zapalenie osierdzia
|
|
Wzdęcia
|
Nerki: nefropatia, zespół nerczycowy, kłębkowe zapalenie nerek
|
|
Brak apetytu
|
Wątroba: zapalenie wątroby, marskość wątroby
|
|
Nietolerancja laktozy – 30%
|
Stawy: zapalenie, ból,
|
|
Spadek masy ciała u dorosłych lub zahamowanie wzrostu u dzieci
|
Jama ustna: nawracające afty, próchnica, hipoplazja szpiku
|
|
|
Płuca: zapalenie płuc
|
|
|
Ginekologia: opóźnione dojrzewanie, bezpłodność, krótsza laktacja, niska masa urodzeniowa dziecka, zaburzenia potencji u mężczyzn
|
|
|
Hematologia: niedokrwistość, upośledzone wchłanianie żelaza i kwasu foliowego, niedobór wit. B 12, skaza krwotoczna
|
|
|
Neurologia i psychiatria: miopatia, padaczka, depresja, schizofrenia
|
|
|
Endokrynologia: osteoporoza/osteomalacja, choroby tarczycy, cukrzyca typu I, upośledzone wchłanianie wapnia
|
Leczenie
Leczenie choroby trzewnej opiera się na:
-
BARDZO ŚCISŁYM bezterminowym przestrzeganiu diety. Dieta musi być restrykcyjna. Jej nie przestrzeganie, może doprowadzić do rozwoju chłoniaków jelita cienkiego. Dieta bezglutenowa, prowadzi do normalizacji błony śluzowej dwunastnicy u 85% po 5 latach oraz 66% po 2 latach, a także do zaniku przeciwciał.
-
Suplementacji niedoborów witamin i składników mineralnych (wit. ADEK, B12, kwas foliowy, selen, cynk, żelazo, magnez)
-
Stosowaniu leków immunosupresyjnych
Jakie produkty spożywcze są zakazane ?
Osoby chorujące na celiakię powinny bezwzględnie unikać:
-
Mąki, kasz, skrobi ze zbóż europejskich (pszenica, żyto, jęczmień, ewentualnie owies)
-
Alkoholu – piwo, wódka, whisky. Dozwolone jest wino, arak i burbon.
-
Niektórych leków, np. ibuprofenu. Leki, które mogą zawierać gluten w otoczce.
-
Marcepanu, chałwy, chipsów, kiełków zbożowych, jogurtów smakowych, gumy do żucia, musztardy, sosów i koncentratów pomidorowych, wędlin podrobowych i wyrobów garmażeryjnych
Produkty oznaczone tym logo nie zawierają glutenu
Polecane produkty uzupełniające dla osób chorujących na celiakię:
SOLGAR : kwas foliowy, witamina B 12, żelazo, błonnik, witamina D, E oraz K, wapń, beta karoten.
