Bergamota, zwana też bergamotką lub klejnotem Kalabrii cieszy się ostatnio dużym zainteresowaniem wśród naukowców. Szczególnie ciekawy jest wpływ związków polifenolowych zawartych w soku bergamotowym na profil lipidowy krwi. Czy bergamotka faktycznie działa hipolipemizująco i hipoglikemizująco?
Pomarańcza berhamota (Citrus bergamia Risso & Politeau), to roślina cytrusowa, pochodząca prawdopodobnie z Indii. Obecnie jest głównie uprawiana w Kalabrii, pięknym regionie Włoch. Jej nazwa wywodzi się od włoskiego miasta Bergamo. Głównym surowcem jest owoc, do złudzenia przypominający wyglądem małą pomarańczę, cytrynę lub limonkę. Owoc ma cierpi i gorzki smak, nie nadaje się do deserów, jest natomiast źródłem soku bergamotowego, a gruba skórka źródłem olejku bergamotowego.
Olejek bergamotowy, powstaje głównie ze skórki owoców oraz kwiatów i liści. Ma cytrusowy lekko pomarańczowy zapach. Olejek jest nie tylko szeroko stosowany w przemyśle kosmetycznym, ale także posiada wiele leczniczych właściwości.
Olejek można stosować w następujących dolegliwościach:
• Stany zapalne skóry (łojotok, trądzik, egzema, grzybica oraz łupież)
• Stres i napięcie nerwowe (aromaterapia)
• Schorzenia dróg oddechowych (inhalacje). UWAGA! Olejków eterycznych nie wolno inhalować przy pomocy inhalatorów/nebulizatorów. Można jedynie dodać je do gorącej wody w misce i wykonywać tak zwane parówki.
• Zaburzenia pracy przewodu pokarmowego – olejek pobudza trawienie.
Na co zwrócić uwagę stosując olejek bergamotowy na skórę?
• Olejek bergamotowy jest silnie fototoksyczny. Oznacza to, iż bardzo mocno zwiększa wrażliwość skóry na poparzenia słoneczne. Po zastosowaniu olejku na skórę, przez co najmniej 6 godzin, nie powinno się wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych. Trzeba pamiętać, że w zasadzie wszystkie olejki cytrusowe (cytrynowy, pomarańczowy, limetkowy czy też z gorzkiej pomarańczy), także wykazują działanie fototoksyczne, chociaż słabsze niż olejek bergamotkowy.
• Olejek z bergamoty nie powinien być sam stosowany bezpośrednio na skórę. Należy dodać go do jakiegoś nośnika, na przykład maseczki, kremu lub oleju i dopiero wtedy nakładać na skórę. Zastosowanie olejku bezpośrednio na skórę może spowodować silne podrażnienie.
Sok bergamotkowy, powstaje z owoców bergamoty i jest jednym z najbogatszych źródeł flawonoidów (polifenoli).
To właśnie flawonoidy, odpowiadają za działanie hipolipemizujące oraz hipoglikemizujące, przyczyniając się do obniżenia poziomu cholesterolu oraz cukru we krwi. Badania dowodzą, iż polifenole z bergamoty najsilniej obniżają poziom cholesterolu oraz cukru we krwi, spośród wszystkich przebadanych substancji naturalnych. Znaczenie wpływu bergamoty, a także wyciągu z czerwonego ryżu na poziom cholesterolu podkreślają członkowie Sekcji Farmakoterapii Sercowo – Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kariologicznego. Mechanizm działania flawonoidów jest bardzo złożony. Badania kliniczne potwierdzają obniżenie cholesterolu całkowitego, trójglicerydów oraz LDL oraz wzrost HDL (dobrego cholesterolu).
Na rynku znajdują się preparaty zawierające zagęszczony i sproszkowany sok z bergamoty, standaryzowany na zawartość polifenoli. Produkty są szczególnie wskazane dla osób zmagających się z wysokim poziomem cholesterolu oraz cukru we krwi. W przeciwieństwie do monakoliny K (wyciąg z czerwonego ryżu), bergamotę można stosować łącznie ze statynami, co jest szczególnie ważne, jeśli maksymalne dawki statyn są niewystarczające.
Kto jest szczególnie narażony na wysoki poziom cholesterolu?
• Osoby otyłe
• Osoby żyjące w ciągłym stresie, zagonione i niewysypiające się
• Osoby prowadzące siedzący tryb życia.
• Cukrzycy
Inne zastosowania bergamoty
• Wpływ bergamoty na otyłość
Bergamota znalazła również zastosowanie w leczeniu otyłości. Związki polifenolowe redukują poziom lipidów i wpływają na zmniejszenie objętości tkanki tłuszczowej.
• Wpływ na wątrobę
Bergamota sprzyja redukcji stłuszczenia wątrobowego, co może mieć zastosowanie u pacjentów chorujących na niealkoholowe stłuszczenie wątroby.
• Wpływ na erekcję
Zaburzenia erekcji często towarzyszą otyłości oraz cukrzycy, dlatego preparaty z bergamoty są wskazane u mężczyzn zmagających się z takim problemem. Polifenole poprawiają też ukrwienie oraz jakość śródbłonka naczyń, co pozytywnie wpływa na erekcję.
Wskazania do stosowania standaryzowanych polifenoli z bergamoty, to [1]:
• umiarkowana dyslipidemia u chorych niskiego lub umiarkowanego ryzyka sercowo – naczyniowego
• odmowa leczenia statyną
• nietolerancja/przeciwwskazania do stosowania statyn
• leczenie skojarzone ze statynami w przypadku braku możliwości zwiększania ich dawek
• dyslipidemia w niealkoholowych stłuszczeniu wątroby
• dyslipidemia w zespole metabolicznym
Jak stosować kapsułki z bergamotą?
• Kapsułki w dawce 500 – 1000 mg/dobę stosujemy przed posiłkiem. Kapsułki można stosować razem ze statynami.
• Produktów z bergamotą nie mogą stosować kobiety w ciąży oraz karmiące piersią (brak badań)
Żródła:
1. Możliwości wykorzystania plejotropowych właściwości polifenoli bergamoty w praktyce klinicznej. Dr n. med. A. Kowalczys, prof. dr hab. n. med. M. Gruchała.
2. Stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo – Naczyniowej PTK dotyczące miejsca standaryzowanej kompozycji polifenoli z bergamoty w terapii dyslipidemii oraz jej innego potencjalnego zastosowania w praktyce klinicznej. Folia Cardiologica 2018 tom 13, nr 3 strony 222-235.
