Prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka uzależnione jest od dostarczenia tlenu do różnych narządów.
Tlen przedostaje się do pęcherzyków płucnych wraz z wdychanym powietrzem. Następnie, cząsteczki tlenu dyfundują
z pęcherzyków płucnych do otaczających je naczyń włosowatych. Dalej, tlen wraz z krwią zostaje dostarczony do ważnych narządów. Najwięcej tlenu potrzebują mózg, serce oraz nerki. Nasycenie tlenem krwi tętniczej określane jest jako saturacja (SaO2).
Normy saturacji :
- wartości prawidłowe 95% - 98%
- uosób powyżej 70 roku życia norma to wartość pomiędzy 94% - 98%
Spadek saturacji skutkuje niedotlenieniem tkanek, co objawia się dusznością.
Saturację obniżają zwykle choroby płuc, w których zostaje upośledzone przenikanie tlenu do naczyń krwionośnych. Spadek saturacji w zasadzie zawsze wiąże się z występowaniem duszności, ale nie odwrotnie. Nie każda duszność, oznacza spadek saturacji. Istnieje wiele sytuacji, w których możemy odczuwać duszność, a saturacja będzie prawidłowa. Przykładem mogą być róże stany emocjonalne.
Spadek saturacji mogą wywoływać:
- astma
- wady serca
- przewlekła obturacyjna choroba płuc
- infekcje wirusowe lub bakteryjne układu oddechowego
Spadek saturacji nie zawsze jest sygnałem alarmowym. Ważna jest tutaj profesjonalna ocena stanu pacjenta. Saturację mierzy się zwykle w warunkach ambulatoryjnych. Do pomiaru saturacji służą pulsoksymetry.
Kolejnym ważnym parametrem funkcji życiowych obok saturacji jest tętno krwi, nazywane potocznie pulsem.
Tętno krwi to rytmiczny ruch ściany tętnic, wyczuwalny opuszkiem palca na tętnicy promieniowej przedramienia. Tętno powstaje wskutek czynności serca. Serce rytmicznie wyrzuca krew do aorty. Fala krwi przemieszcza się
w naczyniach i wywołuje zmianę ciśnienia, co objawia się jako tzw. puls.Wartość tętna informuje nas o częstotliwości pracy serca. Tętno, to ilość uderzeń serca na minutę. Im szybsza praca serca np. w czasie wysiłku fizycznego, tym wyższe będzie tętno.
Normy tętna:
Zwykle pomiędzy 60 - 100 uderzeń na minutę. Normy nie są jednak dla wszystkich takie same. Duże znaczenie odgrywa tutaj wiek. Niemowlęta mają wyższy puls, sięgający 130 uderzeń na minutę. Z kolei osoby starsze, niższy, około 70 uderzeń na minutę.
Puls mierzymy przy pomocy ciśnieniomierzy lub pulsoksymetrów. Najbardziej dokładne są ciśnieniomierze naramienne.
Zbyt wysokie tętno może świadczyć o wielu chorobach. Przyczyną mogą być:
- niewydolność serca
- wady serca
- anemia
- nadczynność tarczycy
Co to jest pulsoksymetr?
Pulsoksymetr, to urządzenie, które w sposób bezbolesny i bezinwazyjny mierzy obydwa parametry: saturację oraz puls .Pulsoksymetr wykorzystuje promieniowanie elektromagnetyczne do oceny stopnia saturacji krwi.
Przyrząd jest niewielki, można wręcz powiedzieć, że kieszonkowy. Pulsoksymetr jest przydatny do oceny i monitorowania niewydolności oddechowej. Urządzenie zakłada się na palec. Jest bardzo proste w obsłudze, a wynik pojawia się szybko.
Czy wynik saturacji zmierzony przy pomocy pulsoksymetru jest wiarygodny?
- Pomiar obarczony jest pewnymi ograniczeniami. Wynik może być niewiarygodny w przypadku: nałogowych palaczy
- anemii
- zatrucia tlenkiem węgla
- silnego wstrząsu pourazowego
- poruszania palcem w czasie pomiaru
- wykonania pomiaru na palcu, którego paznokieć jest pomalowany lakierem
- zbyt silnego oświetlenia (diodę pulsoksymetru należy zakryć ręcznikiem)
- obrzęku wokół palca na którym mierzymy saturację
- zbytniego zdenerwowania
Wskazania do pulsoksymetrii:
- jawna niewydolność oddechowa
- diagnostyka zaburzeń oddychania (np. bezdech senny)
- w trakcie tlenoterapii
- monitorowanie stanu pacjenta w szpitalu
- każdy stan ciężki pacjenta
Pulsoksymetry są wykorzystywane głównie w szpitalach i karetkach pogotowia. Warto jednak, mieć je także w domu, szczególnie, jeśli borykamy się z chorobami dróg oddechowych. W przypadku nagłego spadku saturacji oraz pogarszającego się samopoczucia, należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem.
