Kurzajki - przyczyny, leczenie i skuteczne metody usuwania
Kurzajki, znane również jako brodawki skórne, są powszechnym problemem dermatologicznym. Pojawiają się na różnych częściach ciała. Przyczyną ich występowania jest zakażenie wirusem Human Papilloma Virus (HPV), który jest odpowiedzialny za powstawanie brodawek. W niniejszym artykule omówimy objawy kurzajek, diagnostykę, rodzaje kurzajek, profilaktykę oraz skuteczne metody ich leczenia.
Brodawki są spowodowane wirusem brodawczaka ludzkiego HPV.
Human Papilloma Virus (HPV): Główna przyczyna kurzajek
Human Papilloma Virus (HPV) jest głównym czynnikiem wywołującym kurzajki, czyli brodawki skórne. To wirus o dużej różnorodności – naukowcy zidentyfikowali ponad 200 jego typów, z których wiele atakuje skórę i błony śluzowe. Zakażenie HPV następuje poprzez bezpośredni kontakt z zainfekowaną skórą, a także przez powierzchnie, na których wirus może przetrwać, takie jak podłogi w basenach czy siłowniach.
Typy wirusa odpowiedzialne za kurzajki nie są zwykle groźne dla zdrowia ogólnego, ale mogą powodować uporczywe zmiany skórne, które bywają bolesne lub nieestetyczne. Wirus HPV łatwo się rozprzestrzenia, zwłaszcza gdy skóra jest uszkodzona, dlatego tak ważna jest profilaktyka kurzajek oraz wdrożenie szybkiego skutecznego leczenia.

Występowanie kurzajek: Gdzie i dlaczego się pojawiają?
Występowanie kurzajek jest powszechne na całym świecie, a ich lokalizacja na ciele zależy od rodzaju brodawek oraz sposobu, w jaki doszło do zakażenia wirusem HPV. Najczęściej kurzajki pojawiają się na dłoniach, palcach i podeszwach stóp, ponieważ te miejsca są szczególnie narażone na kontakt z wirusem, zwłaszcza w środowiskach wilgotnych, takich jak baseny, prysznice czy siłownie.
U dzieci i młodzieży, u których układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, występowanie kurzajek jest szczególnie częste. Mimo że zmiany te mogą pojawiać się w różnych miejscach, ich obecność na twarzy, szyi czy w okolicach paznokci bywa najbardziej uciążliwa. Regularne dbanie o higienę oraz unikanie kontaktu z zainfekowanymi powierzchniami mogą znacząco ograniczyć występowanie kurzajek.

Objawy kurzajek
Objawy kurzajek mogą różnić się w zależności od ich rodzaju i lokalizacji. Zakażenie HPV w postaci kurzajek objawia się na skórze w postaci twardych, podniesionych zmian, które mogą występować na dłoniach, stopach lub innych częściach ciała.
Najczęściej kurzajki przybierają formę szorstkich, wypukłych narośli, które mogą być bolesne przy ucisku. Zwykłe mają tendencję do pojawiania się na dłoniach i palcach, podczas gdy brodawki podeszwowe tworzą się na podeszwach stóp, utrudniając chodzenie. Warto zwrócić uwagę na ich charakterystyczny wygląd: mogą mieć szorstką powierzchnię, a czasem w ich środku widoczne są czarne kropki, które są zakrzepłymi naczyniami krwionośnymi.

Zakażenie HPV - jak do niego dochodzi?
Zakażenie wirusem HPV prowadzące do pojawienia się kurzajek skórnych następuje najczęściej w wyniku kontaktu z zarażoną skórą lub powierzchniami, na których obecny jest wirus. Wirus może przenosić się poprzez bezpośredni kontakt ze skórą osoby zakażonej, szczególnie gdy skóra jest uszkodzona lub pęknięta, co ułatwia wnikanie wirusa. Do zakażenia może dojść także w miejscach publicznych, takich jak baseny, prysznice czy siłownie, gdzie wilgotne środowisko sprzyja rozprzestrzenianiu się wirusa. Ponadto, dzielenie się ręcznikami czy obuwiem może zwiększyć ryzyko zakażenia. Wirus jest wyjątkowo zaraźliwy, a po zakażeniu może przez długi czas nie dawać żadnych objawów, dlatego kurzajki mogą pojawić się nawet po pewnym czasie od kontaktu z wirusem.

Zakażeniu sprzyja:
- obniżona odporność (nawet krótkotrwałe przeziębienie) – warto wzmocnić odporność
- uszkodzenia skóry,
- choroby skóry (np. AZS)
- wiek (chorują częściej dzieci).
Rodzaje kurzajek – kryteria podziału
Kurzajki dzielimy w zależności od wyglądu kurzajki, czynnika wywołującego, lokalizacji zmiany skórnej oraz wieku chorego.
Wygląd kurzajki (kształt i struktura):
- Kurzajki zwykłe – szorstkie, wypukłe zmiany, często na dłoniach i palcach.
- Kurzajki płaskie – gładkie, niewielkie zmiany, które pojawiają się w skupiskach, głównie na twarzy lub dłoniach.
- Kurzajki podeszwowe – twarde, często bolesne, rozwijające się na podeszwach stóp, zwykle spłaszczone przez nacisk.
- Brodawki nitkowate – długie i wąskie zmiany zlokalizowane na powiekach, twarzy lub szyi.
- Brodawki płaskie narządów płciowych – występują w szyjce macicy i na napletku. Związane często z rozwojem nowotworu.
- Brodawki olbrzymie narządów płciowych – tzw. guzy Buschke-Lowensteina. Występują w okolicach odbytu lub pod napletkiem
- Kłykciny kończyste – przenoszone drogą płciową
Podział według czynnika wywołującego:
- HPV-1, HPV-2, HPV-4 – brodawki zwykłe i podeszwowe.
- HPV-3, HPV-10 – brodawki płaskie.
- HPV-6, HPV-11 – kłykciny kończyste.
- HPV-16, HPV-18 – kłykciny o wysokim ryzyku onkogennym.
Podział według przebiegu choroby:
- Ostre – szybko się rozwijają, np. brodawki podeszwowe.
- Przewlekłe – mogą utrzymywać się latami, np. brodawki płaskie.
Podział według wieku pacjenta:
- Brodawki młodocianych – najczęściej u dzieci i młodzieży, głównie płaskie.
- Brodawki dorosłych – częściej kłykciny kończyste lub przewlekłe brodawki zwykłe.
Brodawki młodocianych
Brodawki młodocianych (verrucae juveniles) to specyficzna odmiana kurzajek (brodawek wirusowych), które najczęściej występują u dzieci i młodzieży. Są wywoływane przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV), zwykle typy 2 i 3.
Charakterystyka brodawek młodocianych:
Wygląd: Małe, płaskie, gładkie grudki o barwie cielistej, różowej lub lekko brunatnej.
Lokalizacja: Często pojawiają się na twarzy, grzbietach rąk i przedramionach.
Przebieg: Mogą się samoistnie ustępować, ale w niektórych przypadkach utrzymują się dłużej i rozprzestrzeniają.
Zakaźność: Łatwo się przenoszą przez kontakt bezpośredni lub pośredni (np. przez przedmioty).
Brodawki młodocianych leczy się jak pozostałe rodzaje kurzajek.

Podział w zależności od lokalizacji na ciele
Kurzajki mogą występować na różnych częściach ciała, a ich lokalizacja często determinuje ich wygląd oraz sposób leczenia. Oto najczęstsze rodzaje kurzajek ze względu na miejsce ich pojawiania się:
- Kurzajki na dłoniach i palcach. To najpowszechniejsza lokalizacja brodawek zwykłych, które mają szorstką powierzchnię i przypominają małe, wypukłe narośla. Są często wynikiem bezpośredniego kontaktu z wirusem HPV podczas codziennych czynności.
- Kurzajki na podeszwach stóp. Szczególnie uciążliwe, ponieważ ich obecność na stopach utrudnia chodzenie i może powodować ból. W wyniku ucisku często przybierają płaską formę, a ich powierzchnia może mieć widoczne czarne punkty.
- Kurzajki na twarzy. Występują głównie u dzieci i młodzieży, pojawiają się często na twarzy. kurzajki na twarzy są małe, gładkie i mogą występować w skupiskach, co czyni je bardziej widocznymi i trudnymi do zignorowania.
- Kurzajki w okolicach paznokci. Kurzajki okołopaznokciowe rozwijają się wokół płytki paznokcia, powodując jej zgrubienie, deformację lub ból. Mogą utrudniać codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza w przypadku dzieci.
- Kurzajki na szyi i innych delikatnych obszarach skóry. Na delikatniejszych partiach ciała kurzajki mogą być mniej widoczne, ale równie uciążliwe. W takich miejscach stosuje się delikatniejsze metody leczenia, takie jak laseroterapia.
Diagnostyka kurzajek
Diagnostyka kurzajek skórnych jest zazwyczaj prosta i opiera się głównie na badaniu fizykalnym, ponieważ zmiany mają charakterystyczny wygląd. W przypadku podejrzenia kurzajek, lekarz zwykle podejmuje następujące kroki:
Wywiad lekarski – Lekarz przeprowadza rozmowę z pacjentem, pytając o czas pojawienia się zmian skórnych, ich rozwój, możliwe kontakty z osobami zakażonymi lub miejscami publicznymi, a także historię zdrowotną (np. osłabiony układ odpornościowy).
Badanie fizykalne – Kurzajki mają zwykle charakterystyczny wygląd: twarde, podniesione zmiany skórne, które mogą być szorstkie w dotyku i przypominać kalafior. W zależności od lokalizacji mogą to być brodawki zwykłe, brodawki podeszwowe (na stopach) lub płaskie brodawki.

Diagnostyka różnicowa – Czasami lekarz może chcieć wykluczyć inne choroby skórne, które mogą przypominać kurzajki, takie jak brodawki płaskie, zrogowaciałe zmiany skórne, odciski czy choroby wywołane przez inne wirusy. W takim przypadku może być konieczne dodatkowe badanie, jak np. badanie histopatologiczne lub dermatoskopia.
Biopsja skóry – W rzadkich przypadkach, jeśli zmiana nie przypomina klasycznej kurzajki lub jeśli diagnoza jest niejasna, lekarz może zdecydować się na pobranie próbki skóry do badania mikroskopowego (biopsja), aby potwierdzić obecność wirusa HPV.
W większości przypadków diagnoza jest jednak oparta na wyglądzie zmian i nie wymaga dodatkowych, inwazyjnych badań.
Nawroty kurzajek - dlaczego kurzajki wracają?
Nawroty kurzajek, czyli ponowne pojawianie się brodawek skórnych, są dość powszechne i mogą wynikać z kilku powodów.
- Po pierwsze, wirus, które je powoduje może pozostawać w organizmie nawet po usunięciu widocznych zmian skórnych, co prowadzi do nawrotu w późniejszym czasie.
- Zakażenie może być utajone, a wirus nie zawsze jest całkowicie eliminowany przez układ odpornościowy.
- U osób z osłabionym układem odpornościowym (np. w wyniku chorób, stresu czy przyjmowania leków immunosupresyjnych) nawroty kurzajek są częstsze.
- Zakażenie HPV jest także bardzo zaraźliwe, co sprawia, że wirus może ponownie trafić na skórę, np. w wyniku kontaktu z zarażoną powierzchnią.
- Niewłaściwe lub niekompletne leczenie kurzajek, np. ich nieusunięcie w całości, może również sprzyjać nawrotom.
Profilaktyka kurzajek
Profilaktyka kurzajek skórnych opiera się na zapobieganiu zakażeniu wirusem HPV, który je wywołuje. Oto kilka kluczowych zasad, które pomagają zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia:
- Unikanie kontaktu z zakażoną skórą – Należy unikać bezpośredniego kontaktu ze skórą osoby, która ma kurzajki, szczególnie gdy zmiany są widoczne. Wirus może przenosić się także przez przedmioty osobiste, takie jak ręczniki czy obuwie.
- Ochrona w miejscach publicznych – W basenach, saunach, prysznicach i na siłowniach należy chodzić w obuwiu ochronnym, aby uniknąć kontaktu z zarażonymi powierzchniami.
- Dbaj o higienę skóry – Utrzymywanie skóry w czystości i suchości pomaga zapobiegać jej uszkodzeniom, które mogą stanowić "bramę wejściową" dla wirusa. Jeśli skóra jest uszkodzona, należy unikać kontaktu z powierzchniami mogącymi być źródłem zakażenia.
- Wzmacnianie układu odpornościowego – Silny układ odpornościowy zmniejsza ryzyko zakażenia wirusem HPV. Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu oraz unikanie stresu wspierają odporność organizmu.
- Szczepienia – Szczepionki przeciw HPV mogą pomóc w ochronie przed niektórymi typami wirusa, które wywołują nie tylko zmiany skórne, ale i zmiany w obrębie narządów płciowych. Choć szczepienie nie eliminuje ryzyka zakażenia wirusem HPV, to może zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia poważnych infekcji.
- Unikanie samodzielnego usuwania kurzajek – Próby wycinania, drapania czy wyciskania kurzajek mogą prowadzić do ich rozprzestrzeniania się. Warto udać się do dermatologa, który pomoże w bezpiecznym usunięciu zmian.
- Profilaktyka kurzajek jest kluczowa, ponieważ zapobiega zakażeniu wirusem HPV, który łatwo się rozprzestrzenia przez kontakt bezpośredni i pośredni. Dzięki odpowiednim środkom ochrony można uniknąć bólu, dyskomfortu oraz powikłań, takich jak zakażenia bakteryjne czy deformacje paznokci.

Jaka jest najlepsza metoda usuwania brodawek?
Brodawki mogą zainfekować inne części ciała, dlatego należy je bezwzględnie usunąć !
Istnieje kilka metod usuwania kurzajek skórnych. Skuteczne leczenie kurzajek zależy od lokalizacji zmiany, jej rodzaju, wielkości oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Oto najczęściej stosowane metody:
Leczenie brodawek - sposoby medyczne
Wymrażanie kurzajek – Wymrażanie kurzajek to najpopularniejsza metoda usuwania brodawek. Polega na zamrożeniu brodawki za pomocą ciekłego azotu, co powoduje jej zniszczenie. Procedura jest szybka i stosunkowo mało bolesna, choć może wymagać kilku sesji.
Leczenie chemiczne (kwasy) – Istnieją preparaty, które zawierają kwasy (np. kwas salicylowy, kwas mlekowy), które pomagają w stopniowym złuszczaniu naskórka w miejscu kurzajki. Tego rodzaju leczenie może być stosowane w warunkach domowych, ale wymaga cierpliwości i systematyczności. Skórę trzeba regularnie zmiękczać i usuwać zrogowaciały naskórek. Ta metoda usuwania brodawek zwykle wymaga dłuższego czasu.

Usuwanie chirurgiczne – W przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą efektu, lekarz może zdecydować się na wycięcie kurzajki. Jest to metoda bardziej inwazyjna i może wiązać się z pozostawieniem blizny. Zwykle stosuje się ją w przypadkach opornych na inne formy leczenia.
Laseroterapia – Laser jest używany do precyzyjnego usuwania brodawek skórnych. Wykorzystuje światło o wysokiej energii, które niszczy zmiany skórne. Jest to skuteczna metoda, zwłaszcza w przypadku uporczywych kurzajek, ale może być kosztowna i wymagać znieczulenia.
Elektrokoagulacja – Polega na usunięciu kurzajki za pomocą prądu elektrycznego, który pod wpływem wysokiej temperatury wypala brodawkę. Ta metoda może być stosowana w przypadku większych lub trudnych do usunięcia kurzajek.
Immunoterapia – W niektórych przypadkach lekarz może zalecić leczenie, które ma na celu stymulowanie układu odpornościowego do zwalczania wirusa HPV odpowiedzialnego za powstawanie kurzajek. Może to obejmować preparaty miejscowe, które zawierają substancje wspomagające odpowiedź immunologiczną organizmu.
Wybór metody zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta, lokalizacji kurzajek (kurzajki na palcach, kurzajki na twarzy itd.) oraz ewentualnych przeciwwskazań. Ważne jest, aby leczenie było nadzorowane przez lekarza, który dobierze odpowiednią terapię.
Leczenie brodawek - domowe sposoby na kurzajki
Domowe leczenie kurzajek może być skuteczne w przypadku drobnych zmian skórnych, zwłaszcza jeśli kurzajki nie są zbyt duże ani głęboko zakorzenione. Oto kilka popularnych metod stosowanych w domu:
Kwas salicylowy – Jest to jedna z najczęściej stosowanych substancji w leczeniu kurzajek. Kwas salicylowy znajduje się w wielu preparatach dostępnych w aptekach (w postaci maści, plastrów czy płynów). Działa on złuszczająco na zrogowaciały naskórek, stopniowo usuwając brodawkę. Warto stosować go codziennie, pamiętając o nawilżaniu skóry po zabiegu.
Ocet jabłkowy – Ocet jabłkowy jest popularnym domowym środkiem na kurzajki. Zawiera kwasy, które mogą pomóc w usunięciu brodawki. Wystarczy nasączyć wacik octem i przykładać do kurzajki przez kilka godzin dziennie. Może to wymagać kilku tygodni stosowania, aby uzyskać zauważalne efekty.

Czosnek – Czosnek jest znany z właściwości przeciwzapalnych i przeciwwirusowych. Można nałożyć drobno posiekany czosnek na kurzajkę, przykryć bandażem i pozostawić na kilka godzin. Czosnek może pomóc w zwalczaniu wirusa HPV, choć nie zawsze daje natychmiastowe rezultaty.
Aloes – Żel z aloesu ma właściwości łagodzące i może wspomagać leczenie kurzajek, szczególnie w przypadkach, gdy skóra wokół zmian jest podrażniona. Aloes pomaga w regeneracji skóry, choć nie jest to metoda bezpośrednio niszcząca wirusa.
Soda oczyszczona i woda – Tworzenie pasty z sody oczyszczonej i wody może pomóc w złuszczaniu zrogowaciałego naskórka. Należy nałożyć pastę na kurzajkę, pozostawić na kilka godzin, a potem delikatnie usunąć. Ta metoda może być stosowana w połączeniu z innymi technikami.
Sok z glistnika (jaskółcze ziele) - Sok z glistnika (jaskółcze ziele) jest tradycyjnie stosowany w leczeniu kurzajek dzięki zawartości alkaloidów o działaniu cytotoksycznym. Badania potwierdzają, że alkaloidy, takie jak chelidonina, sangwinaryna i berberyna, mają właściwości przeciwwirusowe i mogą hamować rozwój wirusa HPV.
Ważne uwagi:
- Domowe metody mogą być skuteczne, ale wymagają cierpliwości i regularności.
- Jeśli kurzajki nie ustępują po kilku tygodniach leczenia, lub w przypadku dużych, bolesnych czy licznych zmian, warto skonsultować się z lekarzem.
- Stosując domowe metody, należy unikać uszkodzenia zdrowej skóry wokół kurzajki, aby nie dopuścić do jej rozprzestrzeniania się.
- Niektóre osoby mogą być uczulone na składniki używane w domowych środkach, dlatego warto wcześniej przetestować je na małym fragmencie skóry.
- Domowe sposoby nie zawsze nadają się do stosowania w miejscach wrażliwych (kurzajki na twarzy).
Leczenie chirurgiczne brodawek
Leczenie chirurgiczne kurzajek jest stosowane w przypadkach, gdy inne metody, takie jak krioterapia, leczenie kwasem salicylowym czy zamrażanie, nie przynoszą efektów, lub gdy zmiany są duże, uporczywe lub bolesne.
Wycięcie chirurgiczne – Polega na usunięciu kurzajki za pomocą skalpela. Jest to bardziej inwazyjna metoda, zwykle stosowana w przypadku dużych lub głęboko osadzonych kurzajek. Zwykle wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym. Po zabiegu może pozostać mała blizna, a w przypadku głębokich zmian konieczne może być założenie szwów.
Zalety leczenia chirurgicznego:
- Szybka eliminacja kurzajek.
- Skuteczne leczenie kurzajek w przypadku trudnych i opornych na leczenie brodawek.
- W wielu przypadkach jedno leczenie wystarcza do całkowitego usunięcia kurzajki.
Wady i ryzyka:
- Możliwość powstania blizn, szczególnie w przypadku głębokich wycięć.
- Potrzebne znieczulenie miejscowe.
- Możliwość nawrotu, jeśli wirus HPV nie zostanie całkowicie usunięty lub w przypadku niewłaściwego gojenia się skóry.
- Chirurgiczne usuwanie kurzajek zawsze powinno być przeprowadzane przez doświadczonego dermatologa lub specjalistę, aby uniknąć komplikacji i zapewnić odpowiednią opiekę po zabiegu.

Preparaty do wymrażania kurzajek
Preparaty do wymrażania kurzajek (krioterapia domowa) zawierają najczęściej mieszaninę propanu i dimetyloetanu, które zamrażają brodawkę do temperatury około -50°C, powodując jej zniszczenie. Badania pokazują, że skuteczność tych preparatów jest porównywalna do krioterapii ciekłym azotem stosowanej w gabinetach dermatologicznych, choć domowe metody działają łagodniej i wymagają kilkukrotnego powtórzenia zabiegu. Właściwe stosowanie preparatów, zgodnie z instrukcją, pozwala uniknąć uszkodzeń zdrowej skóry, a skuteczność terapii zależy od wielkości i rodzaju brodawki – najlepsze efekty obserwuje się przy brodawkach zwykłych i podeszwowych.

Metody usuwania kurzajek przy pomocy preparatów aptecznych
Zawsze przed użyciem należy przeczytać aktualną ulotkę produktu lub charakterystykę produktu leczniczego.
Brodacid
- Działa poprzez złuszczenie naskórka.
- Leczenie jest bezpieczne, jednak dość długotrwałe (kilka tygodni, a nawet miesięcy).
- Preparat należy nakładać wyłącznie na brodawkę. Zdrową skórę wokół brodawki najlepiej zabezpieczyć tłustą maścią lub kremem np. wazeliną.
- Preparat zwykle stosuje się 2 razy dziennie.
- Nie można go stosować na powieki, twarz oraz błony śluzowe.
Vericaust
- Preparat nakładać 1 raz w tygodniu
- Jednorazowo można preparat nakładać tylko na 1 brodawkę. Dopiero po wyleczeniu na kolejne.
- Nie usuwać martwej tkanki przed kolejną aplikacją
- Nie stosować na skórę zaczerwienioną, podrażnioną np. po zabiegu laserowym lub krioterapii ( trzeba zachować 4 tygodniową przerwę).
- Przechowywać pionowo ! (specjalny otwór w opakowaniu)
- Preparat zawiera bardzo małą ilość płynu ze względu na bezpieczeństwo stosowania
Undofen Terapia kwasowa
- Stosować 2 razy dziennie przez 4 dni
- Forma długopisu z żelem
- Preparat zostawia się na 10 – 15 minut. Dopiero po tym czasie można ubrać ubranie lub obuwie
- Aplikację można powtarzać maksymalnie do 4 razy
Preparaty dodatkowe: Wartix, Dr. Yglo