Gorączka, ból głowy czy ząbkowanie – to częste dolegliwości u dzieci i młodzieży, przy których rodzice sięgają po leki przeciwbólowe. Najczęściej wybierane to paracetamol i ibuprofen, ale który z nich jest lepszy? W tym artykule wyjaśniamy, kiedy lepiej podać dziecku paracetamol, a kiedy ibuprofen, jakie są ich zalety i ograniczenia oraz na co zwrócić uwagę, aby stosowanie było bezpieczne. Odpowiemy także na pytanie czy paracetamol i ibuprofen dla dzieci można stosować razem?
SPIS TREŚCI:
- Paracetamol czy ibuprofen różnice
- Paracetamol czy ibuprofen podobieństwa
- Wskazania do stosowania ibuprofenu
- Ibuprofen dla dzieci dawkowanie
- Maksymalna dawka jednorazowa ibuprofenu
- Maksymalna dawka dobowa ibuprofenu
- Ibuprofen co ile godzin podawać?
- Czy paracetamol i ibuprofen można podać razem?
- Jak podawać ibuprofen?
- Ibuprofen dla dzieci w syropie - Ibuprofen w zawiesinie
- Ibuprofen w tabletkach
- Ibuprofen dla dzieci w kapsułkach
- Ibuprofen dla dzieci w czopkach
- Skutki uboczne ibuprofenu
- Co lepsze paracetamol czy ibuprofen?
Paracetamol czy ibuprofen różnice
różnią się mechanizmem działania, wskazaniami oraz potencjalnymi skutkami ubocznymi. Wybór między nimi może zależeć od wielu czynników, takich jak rodzaj bólu, obecność stanu zapalnego, wiek pacjenta czy choroby towarzyszącej.
Paracetamol i ibuprofen działanie
Paracetamol działa głównie na ośrodkowy układ nerwowy, hamując enzymy odpowiedzialne za odczuwanie bólu i regulację temperatury ciała. Nie wykazuje działania przeciwzapalnego. Paracetamol działa więc przeciwgorączkowo oraz przeciwbólowo. Więcej na temat działania paracetamolu przeczytasz tutaj.
Jak działa ibuprofen? Działanie ibuprofenu polega na hamowaniu enzymu cyklooksygenazy (COX), który odpowiada za produkcję prostaglandyn – substancji wywołujących ból, gorączkę i stan zapalny.
Jest to niesteroidowy lek przeciwzapalny (NLPZ), który działa na trzy główne sposoby:
- Przeciwbólowo – zmniejsza odczuwanie bólu, np. przy bólach głowy, mięśni, stawów czy zębów.
- Przeciwgorączkowo – obniża temperaturę ciała w przypadku gorączki.
- Przeciwzapalnie – redukuje stan zapalny, co jest szczególnie przydatne w przypadku infekcji, urazów czy chorób reumatycznych.
Różne wskazania do stosowania ibuprofenu i paracetamolu
Paracetamol jest skuteczny w łagodzeniu bólu i gorączki, ale nie ma właściwości przeciwzapalnych, co czyni go bezpieczniejszym dla żołądka i osób z chorobami nerek. Z kolei ibuprofen dodatkowo zwalcza stan zapalny, dlatego lepiej sprawdza się przy bólach stawów, mięśni czy gorączce trudnej do zbicia. Wybór odpowiedniego leku zależy od rodzaju dolegliwości oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.
Paracetamol i ibuprofen skutki uboczne
Choć leki te są uważane za bezpieczne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, ich długotrwałe stosowanie lub przekroczenie zalecanych dawek może prowadzić do działań niepożądanych. Każdy z tych leków ma inne ryzyko skutków ubocznych, wynikające z ich mechanizmu działania. Aby bezpiecznie podawać dziecku leki przeciwgorączkowe zawsze należy znać ich możliwe działania niepożądane.
|
Działania niepożądane
|
Paracetamol
|
Ibuprofen
|
|
|
|
Podrażnienie żołądka
|
Brak
|
Długotrwałe stosowanie może powodować bóle brzucha, zgagę oraz wrzody
|
|
|
|
Uszkodzenie wątroby
|
Ryzyko przy przedawkowaniu (powyżej 4 g/dzień). Należy unikać stosowania paracetamolu w przypadku uszkodzenia wątroby
|
Brak
Nie jest znany z powodowania uszkodzenia wątroby w wyniku przedawkowania
|
|
|
| |
|
| |
|
|
Problemy z nerkami
|
Mogą wystąpić przy długotrwałym stosowaniu
|
Może prowadzić do uszkodzenia nerek, szczególnie przy odwodnieniu i chorobach nerek
|
|
|
|
Problemy sercowo - naczyniowe
|
Brak
|
Długotrwałe stosowanie ibuprofenu może zwiększać ryzyko nadciśnienia, zawału serca oraz udaru
|
|
|
|
Reakcje alergiczne
|
Rzadkie (wysypka, reakcje skórne)
|
Rzadkie (obrzęk, duszność, pokrzywka)
|
|
|
Paracetamol czy ibuprofen podobieństwa
Choć leki te różnią się mechanizmem działania i wskazaniami, łączy je wiele podobieństw. Warto poznać, jakie mają wspólne cechy, aby świadomie wybrać odpowiedni lek w zależności od potrzeb.
Oba leki są skuteczne w leczeniu bólu, w tym bólu głowy, bólu zęba, bólów mięśni czy bólów menstruacyjnych.
- Działanie przeciwgorączkowe:
Oba leki obniżają gorączkę, co czyni je skutecznymi w leczeniu stanów gorączkowych związanych z infekcjami wirusowymi czy bakteryjnymi.
Oba leki są dostępne bez recepty w aptekach, co sprawia, że są łatwo dostępne do stosowania w przypadku łagodnych do umiarkowanych dolegliwości bólowych i gorączki.
- Bezpieczne dla dorosłych i dzieci (w odpowiednich dawkach):
Każdy z tych leków może być stosowany u dzieci (w odpowiednich dawkach i w zależności od wieku), chociaż wskazania wiekowe mogą się różnić. Paracetamol jest często wybierany w leczeniu niemowląt, natomiast ibuprofen jest stosowany od 3. miesiąca życia.
Stosowanie leków przeciwgorączkowych zawsze lepiej skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Wskazania do stosowania ibuprofenu. Kiedy stosować ibuprofen u dzieci?
Zanim podasz dziecku leki przeciwgorączkowe lub przeciwbólowe zawsze zapoznaj się ze wskazaniami do stosowania.
Gorączka
Ibuprofen jest skutecznym środkiem w obniżaniu gorączki u dzieci, szczególnie w sytuacjach, gdy temperatura ciała przekracza 38,5°C i nie ustępuje po podaniu paracetamolu.
- Brak wpływu na zapobieganie drgawkom gorączkowym: Przegląd Cochrane, który analizował skuteczność leków przeciwgorączkowych, nie potwierdził, że obniżenie gorączki zmniejsza ryzyko wystąpienia drgawek gorączkowych. Choć w przeszłości zakładano, że obniżenie temperatury może zmniejszyć ryzyko drgawek, badania wykazały, że to szybki wzrost temperatury, a nie sama wysoka gorączka, jest głównym czynnikiem ryzyka drgawek gorączkowych.
- Kontrola tempa wzrostu temperatury: Zamiast koncentrować się na samej temperaturze, lepiej jest kontrolować tempo wzrostu gorączki. Leki przeciwgorączkowe, w tym ibuprofen, pomagają złagodzić dyskomfort związany z gorączką, ale nie zapobiegają drgawkom gorączkowym.
Ból
Jest szeroko stosowany w leczeniu bólu u dzieci, w tym bólu głowy, zębów, mięśni oraz stawów. Jego działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe sprawia, że jest szczególnie skuteczny w przypadkach bólu o średnim nasileniu.
- Ból głowy: Jest skuteczny w łagodzeniu bólów głowy o średnim nasileniu, takich jak bóle głowy związane z przeziębieniem, migreną czy napięciem mięśniowym.
- Ból zębów: U dzieci, zwłaszcza w okresie ząbkowania skutecznie łagodzi ból związany z wyrzynającymi się zębami.
- Ból mięśniowy i stawowy: Pomaga w łagodzeniu bólów mięśniowych po wysiłku fizycznym czy zabawie oraz bólów stawów, np. w przypadku młodzieńczego zapalenia stawów.
- Bóle związane z chorobami zakaźnymi. Jest skuteczny w leczeniu bólu i gorączki towarzyszących infekcjom wirusowym i bakteryjnym. Przykłady obejmują zapalenie ucha, zapalenie gardła, zapalenie płuc czy infekcje dróg oddechowych.
- Zapalenie ucha środkowego (otitis media): Jest zalecany w przypadku bólu i gorączki związanej z zapaleniem ucha, zwłaszcza u niemowląt i małych dzieci.
- Zapalenie gardła i zapalenie płuc: Pomaga w redukcji bólu gardła i obniżeniu gorączki towarzyszącej infekcjom, takim jak zapalenie płuc, zapalenie migdałków czy zapalenie krtani.
Bóle po urazach
Jest skutecznym środkiem w leczeniu drobnych urazów u dzieci. Jego działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe sprawia, że jest pomocny w przypadku stłuczeń, skręceń czy zwichnięć, a także innych urazów tkanek miękkich.
- Bóle mięśniowe i stawowe: Pomaga w zmniejszaniu bólu i obrzęku w wyniku drobnych urazów mięśniowych i stawowych, np. skręceń, zwichnięć czy naciągnięć.
- Skręcenia i stłuczenia: Lek jest stosowany w leczeniu bólu po stłuczeniach i skręceniach, działając zarówno przeciwbólowo, jak i przeciwzapalnie.
Bóle menstruacyjne
U dziewcząt jest skutecznym środkiem w leczeniu bólów menstruacyjnych. Dzięki działaniu przeciwbólowemu oraz przeciwzapalnemu pomaga złagodzić skurcze macicy i bóle związane z menstruacją.
Jest jednym z najczęściej stosowanych leków w leczeniu pierwotnych bólów menstruacyjnych u młodzieży. Działa skutecznie w łagodzeniu bólu i zmniejszaniu nasilenia skurczów macicy.
Dawkowanie ibuprofenu u dzieci
Dawkowanie ibuprofenu u dzieci zależy od wieku, masy ciała dziecka oraz konkretnego problemu zdrowotnego. Lek jest dostępny w różnych postaciach (tabletki, syropy, czopki), dlatego ważne jest, aby zawsze dostosować dawkę do zaleceń producenta i lekarza lub farmaceuty.
Maksymalna dawka jednorazowa ibuprofenu
U dzieci dawka powinna być zawsze dopasowana do wagi i wieku. Zwykle 5–10 mg ibuprofenu na kg masy ciała, ale nie powinna przekraczać 400 mg na jedną dawkę.
Maksymalna dawka dobowa ibuprofenu
Maksymalna dobowa dawka ibuprofenu dla dzieci zależy także od wieku oraz masy ciała dziecka i nie powinna przekraczać 30 - 40 mg ibuprofenu na kg masy ciała.
Pamiętaj, aby zawsze przed podaniem sprawdzić dawki leku.
Ibuprofen co ile godzin podawać
Ibuprofen należy podawać co 6–8 godzin, nie częściej niż 4 razy na dobę. Podawanie leku warto skonsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Jaki odstęp czasu między paracetamolem a ibuprofenem?
Zaleca się, aby paracetamol i ibuprofen nie były podawane w tym samym czasie. Należy zachować odpowiedni odstęp czasowy między tymi lekami, aby uniknąć nadmiernego obciążenia organizmu dziecka. Odstęp powinien wynosić minimum 4 godziny.
Czy paracetamol i ibuprofen można podać razem?
Czasem w przypadku uporczywej gorączki lekarz może zalecić naprzemienne lub łączne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu. Badania nie potwierdzają skuteczności oraz bezpieczeństwa takiej terapii. Skojarzoną terapię paracetamolu i ibuprofenu można rozważyć jeśli podanie jednego z leków w maksymalnych dawkach jest nieskuteczne.
Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej nie zaleca łącznego podawania paracetamolu i ibuprofenu. W czasie łączenia leków istnieje ryzyko zastosowania niewłaściwych dawek oraz odstępów pomiędzy podaniem.
Jeśli istnieje konieczność łącznego podania tych leków paracetamol należy podawać nie częściej niż co 4 godziny, a ibuprofen nie częściej niż 6 godzin.
Jak podawać ibuprofen?
W zależności od postaci lek można podać doustnie lub doodbytniczo. Każda postać różni się dawkowaniem. Poniżej omówimy szczegółowo każdą z nich.
Ibuprofen dla dzieci w syropie - Ibuprofen w zawiesinie
Ibuprofen w zawiesinie (syropie) to popularna forma leku, szczególnie dla dzieci. Podawanie leku w płynnej postaci jest łatwe, a dawka może być precyzyjnie dostosowana do wagi dziecka.
Zawiesina doustna ibuprofenu jest dostępna pod wieloma nazwami handlowymi. Pamiętaj jednak, że zawiera ten sam lek! Często różni się ona jedynie nazwą producenta, smakiem, barwnikami, czy innymi dodatkowymi substancjami. Warto więc zwrócić uwagę na skład leku, szczególnie jeśli kupujemy go w aptece bez recepty, aby uniknąć pomyłek i stosowania dwóch preparatów o tym samym składzie.
Jakie syropy zawierają ibuprofen?
Zawiesina doustna ibuprofenu może występować jako:
W przypadku dzieci najczęściej stosuje się stężenie 100 mg/5 ml, ale w niektórych preparatach może być to 200 mg/5 ml, co jest wersją „forte”.
Wiele preparatów ibuprofenu w zawiesinie zawiera miarkę, łyżeczkę dozującą lub strzykawkę, co ułatwia precyzyjne podanie odpowiedniej dawki. Zwykle 1 ml zawiesiny odpowiada 20 mg ibuprofenu (w preparatach 100 mg/5 ml).
Ibuprofen dla niemowląt można stosować od 3 miesiąca życia.
Na rynku dostępne są także wersje ibuprofenu w zawiesinie „pure”, czyli bez dodatków barwników i aromatów. Te preparaty mogą być lepszym wyborem dla dzieci z alergiami, wrażliwymi żołądkami lub preferencjami dotyczącymi prostych i naturalnych składników. Wersje bez barwników są również polecane, jeśli rodzice chcą unikać dodatków chemicznych w diecie swojego dziecka (Ibum Forte Pure).
Po otwarciu opakowania ibuprofen w zawiesinie ma ograniczoną trwałość, zwykle wynoszącą 6 miesięcy. Po tym okresie może stracić swoją skuteczność, a także mogą wystąpić zmiany w smaku czy konsystencji. Dlatego ważne jest, aby sprawdzić datę ważności i przechowywać lek w odpowiednich warunkach, z dala od źródeł ciepła i wilgoci. Zawsze należy przestrzegać wskazówek zawartych w instrukcji dołączonej do opakowania leku.
Ibuprofen dla dzieci w tabletkach
Ibuprofen dla dzieci w tabletkach to forma leku, która jest zazwyczaj stosowana u starszych dzieci i młodzieży, które potrafią przełknąć tabletkę. Dawkowanie i wskazania do stosowania ibuprofenu w tej formie są podobne do innych postaci leku, jednak ze względu na trudności w połykaniu tabletek przez małe dzieci, ibuprofen w tabletkach jest zalecany zwykle dla dzieci powyżej 6. roku życia.
Ibuprofen dla dzieci w tabletkach stosuje się zazwyczaj w dawce 200 mg lub 400 mg. Dawka ibuprofenu powinna być ściśle dostosowana do wieku oraz wagi ciała.
Preparaty: Ibuprom, Nurofen
Ibuprofen dla dzieci w kapsułkach
Ibuprofen w kapsułkach nie jest powszechnie stosowany dla dzieci, ponieważ kapsułki są trudniejsze do połknięcia, szczególnie przez małe dzieci. Z tego powodu ibuprofen w tej formie jest zwykle zalecany dla dzieci powyżej 12. roku życia, które potrafią przełknąć kapsułki. W przypadku młodszych dzieci lepszym wyborem są zawiesiny, syropy lub tabletki, które są łatwiejsze do dawkowania i przyjmowania.
Dawki leku podobnie jak w tabletkach to zwykle 200 mg lub 400 mg.
Ibuprofen dla dzieci w kapsułkach jest dostępny w preparatach: Ibum Sprint, Ibum Express Forte
Ibuprofen w czopkach
Ibuprofen w czopkach jest formą leku, która może być stosowana u dzieci, szczególnie w sytuacjach, kiedy inne formy leku, takie jak tabletki, kapsułki czy syropy, są trudne do podania (np. u niemowląt, dzieci z problemami z połykaniem lub wymiotującymi dziećmi). Czopek to wygodna forma leku, która wchłania się przez ścianę odbytnicy, co może być korzystne, gdy dziecko ma trudności z przyjmowaniem leków doustnych.
Dawkowanie ibuprofenu w czopkach:
Dawkowanie ibuprofenu w czopkach zależy od wieku i masy ciała dziecka. Zwykle dostępne są czopki zawierające 60 mg, 125 mg, 250 mg ibuprofenu. Dawkowanie zawsze należy sprawdzić czytając ulotkę producenta lub charakterystykę produktu leczniczego.
Ważne: Należy pamiętać, że łączna dawka ibuprofenu nie powinna przekroczyć 40 mg na kg masy ciała dziecka na dobę. Dlatego przed podaniem leku należy obliczyć odpowiednią dawkę, a w razie wątpliwości skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Ibuprofen w czopkach – Wiek:
Ibuprofen w czopkach może być stosowany już od 3. miesiąca życia (w zależności od zaleceń producenta i lekarza). Czopek może być bardzo pomocny, jeśli dziecko ma trudności z przyjmowaniem leku w innych postaciach, zwłaszcza w przypadku niemowląt lub małych dzieci.
Dla starszych dzieci, które potrafią połknąć tabletki lub syrop, lepszym rozwiązaniem mogą być te formy leku.
W przypadku stosowania ibuprofenu w czopkach pamiętaj, że czopków nie wolno dzielić!
Preparaty: Ibufen czopki, Ibum czopki, Nurofen czopki
Skutki uboczne ibuprofenu
Niesteroidowe leki przeciwzapalne do których należy ibuprofen jak wszystkie inne leki może powodować skutki uboczne. W przypadku stosowania ibuprofenu będą to głównie:
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe:
- Bóle brzucha, zgaga, nudności, wymioty
- Biegunka lub zaparcia
- Wrzody żołądka i krwawienia z przewodu pokarmowego – szczególnie przy długotrwałym stosowaniu
- Podrażnienie błony śluzowej żołądka – może wystąpić, gdy ibuprofen jest przyjmowany bez jedzenia, co zwiększa ryzyko uszkodzenia śluzówki żołądka.
- Problemy z nerkami: buprofen może powodować zaburzenia funkcji nerek, zwłaszcza u dzieci, osób starszych oraz osób z już istniejącymi problemami z nerkami. Może wystąpić zatrzymanie wody i obrzęki spowodowane zaburzeniami w pracy nerek.
- Problemy z sercem: Długotrwałe stosowanie ibuprofenu, szczególnie w dużych dawkach, może zwiększać ryzyko zawału serca lub udaru mózgu, zwłaszcza u osób z chorobami serca lub nadciśnieniem tętniczym.
- Może również powodować wzrost ciśnienia krwi.
- Reakcje alergiczne: Objawy alergiczne, takie jak wysypka, swędzenie, obrzęk twarzy lub warg, trudności w oddychaniu (w tym obrzęk krtani), które mogą wskazywać na poważną reakcję alergiczną (angioedema, anafilaksja).
- Astma – Ibuprofen może zaostrzyć objawy astmy u osób, które są na nią podatne. Nie zaleca się stosowania NLPZ u astmatyków.
- Zaburzenia hematologiczne: W rzadkich przypadkach ibuprofen może wpływać na liczbę płytek krwi i białych krwinek, prowadząc do skłonności do krwawień i zwiększonego ryzyka infekcji.
- Zaburzenia wątroby: Ibuprofen może prowadzić do zaburzeń w funkcjonowaniu wątroby, choć jest to stosunkowo rzadkie i zwykle wiąże się z długotrwałym stosowaniem lub przyjmowaniem wysokich dawek.
- Zaburzenia neurologiczne: Bóle głowy, zawroty głowy, senność lub nadpobudliwość mogą wystąpić po zażyciu ibuprofenu. W rzadkich przypadkach występują problemy ze wzrokiem (rozmazany obraz) lub szumy uszne.
- Problemy skórne: Wysypka skórna i reakcje nadwrażliwości (np. pęcherze skórne) mogą wystąpić, choć są to rzadkie efekty uboczne.
U dzieci skutki uboczne ibuprofenu występują rzadko, jednak należy pamiętać o odpowiednich dawkach.
Kiedy należy natychmiast przerwać stosowanie ibuprofenu?
Jeśli po zażyciu ibuprofenu wystąpią jakiekolwiek z poniższych objawów, należy natychmiast przerwać stosowanie leku i skontaktować się z lekarzem:
- Objawy reakcji alergicznych (np. trudności w oddychaniu, obrzęk twarzy lub gardła, wysypka, świąd)
- Objawy krwawienia z przewodu pokarmowego (np. czarne, smoliste stolce, wymioty z krwią)
- Ból w klatce piersiowej lub problemy z sercem (np. duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy)
- Objawy zatrucia (np. nadmierne senność, dezorientacja, wymioty)
Co lepsze paracetamol czy ibuprofen?
Wybór między paracetamolem a ibuprofenem dla dziecka zależy od kilku czynników, takich jak wiek dziecka, rodzaj dolegliwości oraz ewentualne choroby współistniejące.
Paracetamol jest uznawany za bezpieczny lek pierwszego wyboru w leczeniu gorączki i bólu u dzieci, zwłaszcza w przypadku niemowląt poniżej 3. miesiąca życia, oraz u dzieci z wrażliwością na leki przeciwzapalne. Jest łagodniejszy dla żołądka i mniej obciążający układ pokarmowy.
Ibuprofen, który można podawać dzieciom od 3. miesiąca życia, jest skuteczniejszy w redukcji gorączki, stanów zapalnych oraz bólu, w tym bólów związanych z infekcjami, zapaleniami czy ząbkowaniem. Mimo że ibuprofen może być bardziej efektywny w niektórych przypadkach, wiąże się z wyższym ryzykiem działań niepożądanych, zwłaszcza u dzieci z problemami żołądkowymi, nerkowymi lub astmą.
Wybór leku zależy więc od indywidualnych potrzeb dziecka, a zawsze warto skonsultować się z pediatrą, aby dobrać najbezpieczniejszą opcję terapeutyczną.
