Miód to niezwykły produkt spożywczy o wielu walorach smakowych oraz zdrowotnych. Dobroczynny wpływ miodu na organizm ludzki odkryli już starożytni Egipcjanie. W tamtych czasach miód był tak powszechnym lekarstwem jak dzisiejsza aspiryna. Jakie właściwości lecznicze wykazuje miód? Jaki rodzaj miodu wybrać? Jak odróżnić prawdziwy miód od małowartościowej chińskiej mieszanki?
Skład miodu
Podstawowym składnikiem miodu są cukry (do 80%), następnie woda oraz witaminy, kwasy organiczne, mikroelementy, polifenole, białko oraz liczne aminokwasy. W zależności od rodzaju kwiatów z których pochodził nektar, miód może mieć różny zapach, kolor oraz skład, a co za tym idzie różne właściwości zdrowotne.
Jak powstaje miód?
Pszczoły zbierają nektar z kwiatów, a następnie przenoszą go do ula. Jednorazowo pszczoła przenosi bardzo dużo nektaru (około połowy własnej masy ciała). Nektar jest rozlewany do plastrów. Dzięki wysokiej temperaturze w ulu, z miodu zostaje odparowana woda. Pozostałe procesy wciąż pozostają tajemnicą. Wiadomo, iż dzięki enzymom pochodzącym z organizmu pszczół miód ulega wielu przemianom biochemicznym.
Wpływ poszczególnych składników na właściwości lecznicze miodu
Monosacharydy (w tym glukoza) – szybko wchłaniają się do krwiobiegu dodając organizmowi niezbędnej energii.
Oligosacharydy – wykazują działanie prebiotyczne, co oznacza, iż regulują równowagę mikroflory jelitowej. Stymulują wzrost pożytecznych dla człowieka bakterii. Główne działanie prebiotyczne wykazuje miód spadziowy oraz akacjowy. Dzięki temu miody te doskonale sprawdzą się w przypadku wszelkiego rodzaju dolegliwości żołądkowych.
Polifenole – zabijają wolne rodniki oraz hamują proces starzenia się organizmu. Im ciemniejszy miód tym silniejsze właściwości przeciwutleniające (miód gryczany, spadziowy). Co ciekawe właściwości przeciwutleniające zależą od formy spożycia miodu. Największe zdolności przeciwutleniające posiada miód rozpuszczony w wodzie. Dzięki działaniu antyoksydacyjnemu miód może poprawiać płodność.
Oksydaza glukozy – przyspiesza gojenie się ran, oparzeń oraz owrzodzeń. Szczególne zastosowanie w tej dziedzinie wykazuje miód manuka. Dzięki oksydazie glukozy miód wykazuje, także działanie przeciwdrobnoustrojowe (przeciwko bakteriom, wirusom oraz grzybom).
Zastosowanie miodu w dermatologii
Ze względu na działanie nawilżające, przeciwzapalne oraz gojące miód jest szeroko stosowany w dermatologii oraz kosmetyce. Możliwe zastosowania zewnętrzne miodu:
• nawilżenie suchej skóry
• gojenie się blizn, owrzodzeń, oparzeń, odleżyn
• usuwanie martwego naskórka (peelingi)
Czy cukrzycy mogą jeść miód?
Jak się okazuje, miód wykazuje bardzo korzystny wpływ na poziom cukru w organizmie. Może być wykorzystywany jako dodatek do standardowej terapii. Oprócz działania hipoglikemicznego, miód wykazuje korzystny wpływ na profil lipidowy. W przypadku diabetyków, należy ostrożnie i stopniowo przechodzić na dietę opartą na miodzie. Ciekawostką jest, iż opatrunki miodowe bardzo korzystnie wpływają na gojenie się owrzodzeń w przypadku stopy cukrzycowej.
Czy istnieją przeciwwskazania do spożywania miodu?
Tak. Istnieją pewne ograniczenia. Kto nie może jeść miodu?
• Dzieci do ukończenia 1 roku życia. Dzieci nie posiadają jeszcze dojrzałej flory bakteryjnej w przewodzie pokarmowym. Z tego powodu spożywanie miodu u dzieci poniżej 12 miesiąca życia może wywołać botulizm dziecięcy – zatrucie jadem kiełbasianym.
• Cukrzyca – pomimo bardzo korzystnego wpływu miodu na poziom cukru w organizmie, miód u cukrzyków należy wprowadzać stopniowo.
• Alergie pokarmowe – w przypadku osób uczulonych na miód oraz produkty propolisowe może wystąpić reakcja alergiczna od zmian skórnych po wstrząs anafilaktyczny.
Rodzaje miodów i ich zastosowanie
Miód lipowy – objawy przeziębienia oraz grypy (katar, kaszel, gorączka).
Miód akacjowy – schorzenia przewodu pokarmowego (wrzody, nadkwaśność).
Miód faceliowy – przeziębienia i nieżyt żołądka.
Miód wrzosowy – mercedes wśród miodów. Stosowany szczególnie w schorzeniach układu moczowego oraz pokarmowego.
Miód rzepakowy – choroby układu sercowo – naczyniowego.
Miód spadziowy – choroby dróg oddechowych oraz astma. Posiada silne właściwości bakteriobójcze. Bardzo dobrze zwiększa odporność.
Miód gryczany – posiada najwięcej właściwości antybiotycznych oraz wzmacnia odporność.
Jak odróżnić prawdziwy miód od chińskiej mieszanki?
Przede wszystkim należy czytać etykiety. Na każdym miodzie powinna być zawarta informacja czy miód pochodzi z polskiej posieki czy też jest mieszanką miodów spoza Unii. Często tańsze miody są oszukaną mieszanką i generalnie nie warto ich kupować.
Domowe sposoby na zbadanie miodu
1. Rozpuść łyżeczkę miodu w szklance zimnej wody. Jeśli miód rozpuści się szybko i równomiernie to znaczy, że jest oszukany.
2. Krystalizacja – prawdziwy miód krystalizuje. Jeśli miód ciągle jest przejrzysty i lejący, to znaczy, że nie jest prawdziwy.
3. Podgrzanie miodu – podgrzej łyżeczkę miodu zapalniczką. Zafałszowany cukrem miód zacznie ciemnieć.
4. Miód wymieszaj z wodą i dodaj kilka kropli octu – jeśli miód zacznie się pienić, to znaczy, że jest zafałszowany.
Źródła:
1. Gabriela Dubiago, Anna Nowak, Adam Klimowicz. Wybrane właściwości miodu szczególnie przydatne w kosmetologii. Post Fitoter 2018; 19(1): 58-64.
2.Jacek Jagiełło1, Elżbieta Kołeczek1, Michalina Horochowska1, Zygmunt Zdrojewicz2,
Amelia Głowaczewska. Bursztynowe źródło zdrowia – zastosowanie miodu
we współczesnej medycynie. Med Rodz 2018; 21(1): 64-69.
