Rak piersi to jeden z najczęstszych nowotworów złośliwych diagnozowanych u kobiet na całym świecie. Pomimo znaczących postępów w diagnozowaniu i leczeniu, profilaktyka raka piersi pozostaje kluczowym elementem w walce z chorobą. Zrozumienie, jak można zapobiec rozwojowi tej choroby oraz regularne badania kontrolne, mogą znacząco wpłynąć na obniżenie ryzyka jej wystąpienia.
1. Zrozumienie ryzyka
Znając czynniki ryzyka, możemy lepiej zrozumieć, jakie działania profilaktyczne powinniśmy podjąć:
- Genetyka: Mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 zwiększają ryzyko zachorowania na raka piersi. Jeśli w Twojej rodzinie występują przypadki raka piersi, warto skonsultować się z genetykiem.
- Wiek: Ryzyko zachorowania zwiększa się z wiekiem.
- Historia medyczna: Kobiety, które miały raka piersi lub niektóre niezłośliwe zmiany w piersiach, mają wyższe ryzyko zachorowania ponownie.
- Hormony: Długotrwałe stosowanie terapii hormonalnej menopauzalnej lub wcześniejsza miesiączka (przed 12 rokiem życia) i późna menopauza (po 55 roku życia) mogą zwiększać ryzyko.
2. Samobadanie piersi:
Jest to prosta metoda, która polega na regularnym badaniu własnych piersi w poszukiwaniu wszelkich nieprawidłowości. Samobadanie najlepiej przeprowadzać raz w miesiącu, w tym samym okresie cyklu menstruacyjnego.
Samobadanie piersi to ważna procedura, która może pomóc w wykryciu zmian w piersiach. Jak samemu zbadać piersi:
- Wybierz odpowiedni moment: Najlepiej jest wykonywać samobadanie piersi kilka dni po zakończeniu menstruacji, gdy piersi są najmniej wrażliwe.
- Wybierz ciche miejsce, gdzie możesz się skupić.
- Stań lub usiądź wygodnie: Możesz wykonać samobadanie piersi w stojącej pozycji, lub lepiej w leżącej pozycji, gdy mięśnie są bardziej rozluźnione.
- Obejrzyj się w lustrze: Zobacz, czy nie ma widocznych zmian w piersiach. Zwróć uwagę na ewentualne zaczerwienienia, obrzęki, zmiany kształtu lub nierówności.
- Unieś ręce: Podnieś ręce nad głowę i sprawdź, czy nie ma zmian w wyglądzie piersi w tej pozycji. Obserwuj uważnie, czy nie ma nierówności lub zmian w kształcie.
- Badanie w pozycji leżącej: Połóż się na plecach, a poduszką podtrzymaj głowę i lekko unieś rękę, której badanie piersi planujesz. To ułatwi dostęp do piersi.
- Wykonaj badanie dotykowe: Użyj opuszków trzech palców (wskazującego, środkowego i serdecznego) jednej ręki, aby delikatnie, ale dokładnie zbadać swoją pierś w poszukiwaniu guzków, zgrubień lub nieprawidłowości. Badaj piersi okrężnymi ruchami, rozpoczynając od zewnątrz i przesuwając się ku środkowi. Powtórz ten proces dla obu piersi.
- Zwracaj uwagę na dotyk: Sprawdź, czy nie masz żadnych uczuć bólu, tkliwości lub innych nietypowych odczuć podczas badania. Pamiętaj, że nie wszystkie guzki są bolesne.
- Badaj także brodawkę i otoczenie: Przesuwaj opuszki palców delikatnie po brodawce i okolicach, sprawdzając, czy nie ma wycieku, zmiany koloru lub owrzodzeń.
- Powtórz badanie drugiej piersi: Następnie wykonaj te same kroki dla drugiej piersi.
- Zakończ badanie: Po zakończeniu badania piersi, wycofaj się z leżącej pozycji i ponownie spojrzyj na siebie w lustrze. Upewnij się, że nie ma widocznych zmian w wyglądzie piersi.
Jeśli podczas samobadania piersi zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości, takie jak guzki, zgrubienia, obrzęk, zaczerwienienie, zmiany kształtu lub inne niepokojące symptomy, skonsultuj się niezwłocznie z lekarzem. Warto regularnie wykonywać samobadanie piersi, najlepiej raz w miesiącu, aby monitorować ewentualne zmiany w piersiach. Jednak nie zastępuje to regularnych badań mammograficznych i wizyt u lekarza specjalisty ds. piersi.
3. Mammografia:
To badanie rentgenowskie piersi pozwala na wczesne wykrycie raka piersi, zanim stanie się on wyczuwalny. Zaleca się, aby kobiety w wieku 50-69 lat wykonywały mammografię co dwa lata.
4. Zdrowy styl życia:
- Dieta: Zrównoważona dieta bogata w owoce, warzywa i pełnoziarniste produkty może pomóc w redukcji ryzyka.
- Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia (minimum 150 minut umiarkowanej aktywności tygodniowo) mogą obniżać ryzyko raka piersi.
- Unikanie alkoholu: Spożywanie alkoholu, nawet w małych ilościach, zwiększa ryzyko raka piersi.
- Utrzymywanie zdrowej masy ciała: Nadwaga lub otyłość, szczególnie po menopauzie, zwiększa ryzyko zachorowania.
5. Konsultacja z lekarzem:
Jeśli jesteś w grupie podwyższonego ryzyka, konsultacje z lekarzem oraz indywidualnie dostosowane badania kontrolne mogą być niezbędne.
Kluczem do sukcesu w walce z rakiem piersi jest świadomość, wczesne wykrywanie i odpowiednia profilaktyka. Dbając o zdrowie, prowadząc zdrowy styl życia oraz regularnie poddając się badaniom, możemy znacząco obniżyć ryzyko tej choroby. Nie zapominajmy też o edukacji najbliższych - razem możemy osiągnąć więcej.
