Przyczyny chorób tarczycy :
- autoimmunologiczne
- mutacje somatyczne
- nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej
- niedobory lub nadmierne spożycie jodu
- choroby wirusowe
- stosowana terapia
Diagnostyka chorób tarczycy :
✔ badanie laboratoryjne krwi ( oznaczenie TSH oraz T3 lub/i T4 )
✔ metoda radioimmunologiczna lub immunochemiczna – oznaczenie przeciwciał anty -TPO, anty – Tg, anty- TSH
✔ dodatkowo, USG tarczycy lub scyntygrafia (przy pomocy izotopów jodu, które
są wychwytywane przez tarczycę)
Nadczynność tarczycy – hipertyreoza
✗ Wiąże się z podwyższonym stężeniem hormonów tarczycy.
✗ Często przebiega w formie utajonej – bezobjawowej
✗ Najczęstsze przyczyny:
- choroba Gravesa – Basedowa ( rozlany wól toksyczny )
- wole guzkowe
- rak tarczycy
- gruczolak przysadki
- nadczynność indukowana jodem ( nadmierna podaż jodu – w tym preparatów z jodem kupowanych i dawkowanych na własną rękę)
- ciąża
- wole jajnikowe
- genetyczne
Objawy nadczynności:
✔ spadek masy ciała
✔ wytrzeszcz oczu
✔ zwiększona potliwość
✔ wilgotna skóra
✔ biegunki
✔ nadpobudliwość, bezsenność
✔ tachykardia
✔ wole – powiększona tarczyca – tarczyca „myśli”, że jeśli będzie większa, to wyprodukuje więcej brakujących hormonów
Leczenie
Leki dostępne wyłącznie na receptę
Jod
➔jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania tarczycy i powinien być dostarczany w dawkach wystarczających z pożywieniem
➔w małych dawkach jod pobudza produkcję hormonów tarczycy, natomiast
w większych dawkach hamuje ich produkcję*
* Efekty działania jodu są krótkotrwałe, dlatego jod nie nadaje się do długiego stosowania. Ponieważ jod działa szybko, obecnie stosowany jest tylko w stanach nagłych.
➔najczęstszym preparatem jest wodny roztwór jodu w jodku potasu czyli płyn Lugola
Płyn Lugola
➔na własną rękę powinien być stosowany tylko i wyłącznie zewnętrznie: do odkażania skóry lub płukania gardła oraz pędzlowania migdałków. Nie jesteśmy w stanie sami określić, jaka dawka jodu będzie pobudzać, a jaka hamować wytwarzanie hormonów tarczycy!!
Przełom tarczycowy – groźne dla życia powikłanie nadczynności tarczycy. Nie leczony prowadzi do zapaści krążeniowej i śmierci.
Objawy to:
- wysoka gorączka 39 – 40 stopni,
- tachykardia, poty,
- zaburzenia orientacji,
- biegunki, wymioty
- stany pobudzenia i śpiączka.
NALEŻY NATYCHMIAST WEZWAĆ POGOTOWIE !!! CHOREMU ROBIMY CAŁY CZAS ZIMNE OKŁADY.
Niedoczynność tarczycy – hipotyreoza
✗ wynika z niedoboru hormonów tarczycy, co wiąże się ze spowolnieniem metabolizmu
✗ występuje częściej niż nadczynność
✗ Najczęstsze przyczyny:
- choroba Hoshimoto – autoimmunologiczne zapalenie tarczycy
- napromienianie okolicy szyi w czasie leczenia nowotworów
- niedobór jodu w środowisku
- poporodowe zapalenie tarczycy
- choroby przysadki lub podwzgórza
- nadmierne spożycie jodków
- stosowanie leków np. amiodaronu (Cordarone, Opacorden)
- wycięcie tarczycy (w całości lub jej fragment)
Objawy niedoczynności:
✔ wzrost masy ciała
✔ zaparcia
✔ zmęczenie, senność
✔ suchość skóry
✔ wypadanie i łamliwość włosów
✔ uczucie zimna
✔ depresja, niepokój
W aptekach można kupić testy na niedoczynność tarczycy
- Test na niedoczynność tarczycy – THYRO Check
- Test wykonujemy z krwi palca. Wynik negatywny to 1 kreska. 2 kreski oznaczają przekroczony poziom TSH we krwi.
Kto powinien wykonać test ?
- Osoby skarżące się na ciągłe wypadanie włosów oraz nadmierną suchość skóry (w tym nadmierne rogowacenie naskórka łokci i kolan)
- Osoby przewlekle zmęczone i senne
- Osoby otyłe lub przybierające na wadze pomimo spadku apetytu
Jakimi zasadami powinniśmy się kierować wybierając suplementy diety jeśli chorujemy na tarczycę?
- O konieczności podania jodu w przypadku chorej tarczycy, powinien zadecydować lekarz
- Zdrowa tarczyca „nie boi” się jodu. Nie ma przeszkody, aby zażywać jod
w dopuszczalnych dawkach w suplementach diety.
- W przypadku niedoczynności tarczycy z powodu niedoboru jodu, stosujemy suplementy nie tylko bogate w jod, ale także selen
- Kobiety w ciąży oraz karmiące piersią, powinny zażywać dodatkową dawkę jodu
w ilości 150-200 ug/dobę. Dotyczy to wszystkich kobiet (nadczynność, niedoczynność itd)
- Jeśli w ciąży jod jest przeciwwskazany, to można stosować np. Elevit Pronatal (nie zawiera jodu)
Dieta
- W niedoczynności tarczycy: pokarmy bogate w jod, selen, cynk oraz żelazo.
- Jod – ryby morskie oraz owoce morza
- Żelazo – mięso, podroby mięsne, ryby, jaja, produkty pełnoziarniste, pietruszka, koperek, szpinak, pestki dyni, nasiona lnu
- Selen – orzechy brazylijskie, ryby, grzyby, indyk oraz wołowina
- Cynk – nasiona lnu, słonecznika, dyni, ciecierzyca, fasola, czosnek
- W nadczynności tarczycy: pokarmy bogate w substancje zwane goitrogenami, blokującymi wchłanianie jodu. Do pokarmów takich zaliczamy rośliny krzyżowe: kapustę, kalafior, brukselka, rzepa, kalarepa.
Selen oraz Selen + Cynk – dla osób z niedoczynnością tarczycy
Na rynku jest wiele suplementów zawierających selen, cynk, a także dodatkowo witaminy. Preparaty te, różnią się znacznie ceną. Różnią też się znacznie składem i jakością.
Najlepiej wchłanialne są postacie organiczne. Najgorzej nieorganiczne. Patrząc na skład, zwróćmy uwagę nie tylko na postać cynku czy selenu, ale także na jego pochodzenie, trwałość oraz substancje czynne dodatkowe,które potęgują jego działanie lub poszerzają zakres działania.
Polecane preparaty: SOLGAR Selen, Bio-selen, Bio-selen+cynk (SelenoPrecise)
