Z roku na rok rodzi się mniej dzieci. Problem spadku płodności nie dotyczy tylko kobiet, ale także mężczyzn. W 1972 roku stężenie plemników u mężczyzn w krajach zachodnich wynosiło 99 milionów na mililitr. W roku 2011 już tylko 47 milionów na mililitr, a w 2021 poniżej 40 milionów na mililitr. Jakie są powody?
Dzisiejszy pęd życia oraz wiele niekorzystnych czynników środowiskowych w znaczący sposób wpływają na jakość nasienia u mężczyzn. Naukowcy zadają sobie pytanie: „Jak długo to potrwa, zanim świat się obudzi?”. Sprawa jest ważna i pilna, bowiem malejące stężenie plemników w spermie mężczyzn corocznie staje się przyczyną bezpłodności wielu par starających się o dziecko.
Można powiedzieć, że dzisiejszy świat zmaga się z kryzysem płodności. Jakie czynniki wpływają na płodność?
- Palenie tytoniu zaburza morfologię plemników oraz zmniejsza ich ilość oraz ruchliwość. Szkodliwe związki uwalniane w czasie spalania tytoniu zaburzają funkcję jąder, zmniejszają ilość testosteronu oraz nasienia, co w znaczący sposób wpływa na płodność. Okazuje się, że gonady, czyli męskie narządy rozrodcze, są bardzo wrażliwe na toksyczne działanie związków uwalnianych w czasie spalania tytoniu. Dlaczego palenie papierosów to samo zło? Przeczytasz o tym tutaj.
- Nadużywanie alkoholu to kolejny czynnik obniżający płodność u mężczyzn. Etanol zmniejsza poziom testosteronu. Naukowcy przeprowadzili badanie, w którym mężczyznom podawano ponad 80g alkoholu dziennie. Okazało się, że 52,3% badanych wykazywało częściowe lub całkowite zatrzymanie plemników oraz niższą średnią masę jąder w porównaniu z grupą kontrolną [1].
- Brak aktywności fizycznej prowadzący do nadwagi zmniejsza płodność zarówno kobiet jak i mężczyzn. Należy dodać, iż nadmierny długotrwały wysiłek fizyczny, także jest szkodliwy i zmniejsza poziom testosteronu. Oznacza, to iż przesada w każdą stronę jest zła.
- Nadmierny stres obniża poziom testosteronu. W sytuacji nagłego stresu organizm przełącza się w tryb przetrwania. Spłodzenie potomka zostaje zepchnięte na drugi plan i nie jest najważniejsze dla organizmu. Przewlekłe napięcie układu nerwowego doprowadzić może do bezpłodności.
- Zła dieta nafaszerowana konserwantami i sztucznymi barwnikami, to kolejny czynnik wpływający na płodność.
- Wszechobecne chemikalia. Na jakość spermy wpływają zarówno chemikalia wykorzystywane do oprysków pól jak i te zawarte w żywności. Co szkodzi najbardziej? Wszechobecny plastik (woreczki, torebki, mięso pakowane w plastikowe pojemniki, butelki itp.).
- Chemia zawarta w kosmetykach. Czy wiecie, że niektóre substancje zawarte w antyperspirantach mogą przenikać do organizmu i zaburzać gospodarkę hormonalną?
- Powłoki pokrywające wiele przedmiotów. Chociaż może się to wydawać absurdalne, to każda powłoka, jest swego rodzaju warstwą chemikaliów, niezależnie od tego czy jest to powłoka teflonowa na nieprzywieralnej patelni czy wodoodporna powłoka na wysokiej jakości kurtce. Ta grupa chemikaliów obejmuje bardzo obszerną rodzinę związków, tak zwanych PFAS. PFAS, to tysiące związków chemicznych, tak zwanych substancji perfluoroalkilowych. Związki te bardzo łatwo i szybko przenikają do środowiska. Zanieczyszczają glebę, powietrze i wodę. Oczyszczenie zanieczyszczonych obszarów jest bardzo trudne, żmudne i drogie.
- Ftalany zawarte w lakierach, farbach i niektórych laminatach mogą zaburzać gospodarkę hormonalną u ludzi oraz zmniejszać jakość nasienia u mężczyzn. Najbardziej niebezpieczne ftalany zostały wykluczone z produkcji kosmetyków (lakierów do paznokci, perfum). Nadużywanie ftalanów w otoczeniu kobiet ciężarnych może doprowadzić nawet do zaburzenia rozwoju genitaliów u płodu. Zostało, to określone mianem syndromu ftalanów.
- Pestycydy używane jako środki ochrony roślin są bardzo szkodliwe dla organizmu. Naukowcy przeprowadzili badanie, w którym okazało się, że mieszkańcy (nawet nie rolnicy) zamieszkujący tereny bogate w uprawy (głównie kukurydzę i soję) znacznie częściej chorowali na bezpłodność niż mężczyźni z terenów nierolniczych.
Jakość spermy może wiele powiedzieć o jakości życia mężczyzn. Jest ona ściśle związana z takimi chorobami jak nadciśnienie, choroby serca, cukrzyca, nadwaga czy też nowotwory. Nieprawidłowa jakość spermy może mieć związek, także z poronieniami. Dziś wiemy już, że poronienia to nie tylko kwestia zdrowia kobiet, ale także jakości nasienia mężczyzn.
Warto zastanowić się nad globalnym problemem jakim jest bezpłodność mężczyzn. Czy możesz coś zmienić? Na pewno zmianę świata należy zacząć od siebie. Nie masz wpływu na wszystko, ale część zagrożeń możesz wyeliminować lub znacząco zmniejszyć poprzez dokonywanie właściwych wyborów. Masz wpływ na to co jesz i pijesz, czy korzystasz z opakowań plastikowych lub czytasz etykiety na produktach spożywczych. Masz wybór, czy będziesz dalej palić tytoń, źle się odżywiać i mieć nadwagę. Masz wybór ile alkoholu wypijesz dziś i jutro. Warto się nad tym zastanowić.
Źródła:
1. La Vignera S, Condorelli RA, Balercia G, et al. Does alcohol have any effect on male reproductive function? A review of literature. Asian J Androl. 2013; 15(2): 221–225, doi: 10.1038/aja.2012.118, indexed in Pubmed: 23274392